Materiał ten jest dostępny również w języku ukraińskim
W dniach 2-9 kwietnia na południu Polski: w Krakowie, Nowym Sączu i Gorlicach, już po raz czwarty odbędzie się Międzynarodowy Festiwal Ukraińskiego Teatru „Wschód – Zachód”. Organizatorem tego unikalnego artystycznego wydarzenia jest Fundacja Widowisk Masowych i Show–programów wspólnie z Centrum Młodzieży im. dr Henryka Jordana w Krakowie. Kierownictwo festiwalu tworzą Nadia Moroz – Olszańska, Maria Makarenko i Jakub Matuszewski.
Z roku na rok festiwal „Wschód – Zachód” rozwija się i rozszerza swą koncepcję, wychodząc daleko poza ramy czysto ukraińskiej tematyki. Wystarczy wspomnieć, że w ubiegłym roku, w ramach festiwalu, na scenach polskich teatrów występowały nie tylko grupy teatralne z Ukrainy i Polski, ale także Niemiec, Gruzji, Austrii oraz Litwy. W 2016 roku ta wielokulturowa inicjatywa otrzymała nagrodę Kulturalny Projekt Transgraniczny podczas Forum Partnerstwa Wschodniego w Lublinie.
Główne hasło IV Międzynarodowego Festiwalu Ukraińskiego Teatru „Wschód – Zachód” brzmi „Przez ciernie do gwiazd”. O tegorocznej edycji opowiada dyrektor Nadia Moroz – Olszańska:
– Pomysł zorganizowania festiwalu powstał jeszcze w czasach, gdy zajmowałam się teatrem w Ukrainie – mieliśmy swój młodzieżowy studencki zespół. Wspólnie z moją przyjaciółką Marią Makarenko zdecydowałyśmy się na zorganizowanie w Krakowie przeglądu ukraińskich teatrów. Zwróciłyśmy się do Centrum Młodzieży im. Jordana, ponieważ w tym czasie nie mieliśmy jeszcze własnej organizacji. Jego dyrektor Bartłomiej Kocurek wsparł nas i w taki sposób powstał pierwszy festiwal. Wzięły w nim udział cztery ukraińskie teatry: trzy z Połtawy i jeden z Charkowa. Druga edycja nabrała już większego rozmachu – wystąpiło na niej trzynaście zespołów. Każdego roku program festiwalu rozszerza się – do udziału zgłaszają się zarówno młode, jak i duże prestiżowe teatry. Chcą przyjechać do Polski i prezentować ukraińską kulturę, współczesny teatr. Pokazać, że sztuka w Ukrainie nie stoi w miejscu, a rozwija się, ma europejski charakter i swą autentykę, specyfikę i unikatowość. Udowodniamy, że w dziedzinie sztuki i kultury Ukraina równa się z Europą i że Europejczycy mogą się czegoś nauczyć także od nas. Dlatego w tym roku organizujemy także warsztaty z grupami teatralnymi, otwarte wykłady – festiwal jest nasycony edukacyjnym programem. Moim zdaniem, taka międzykulturowa wymiana jest bardzo korzystna. Dodatkowo, każdy zespół teatralny biorący udział w festiwalu otrzymuje coś nowego – znajomości, kontakty, możliwość spotkania z innojęzycznym widzem oraz zaznajomienia z polską kulturą. Należy pamiętać, że Kraków jest królewskim miastem, z wieloma zabytkami, w którym obecność historii odczuwa się na każdym kroku. Uczestnicy festiwalu mają możliwość zwiedzania muzeów, zabytków, a także wymiany doświadczeń polskimi aktorami i reżyserami. Myślę, że to ciekawe doświadczenie dla każdego z nich.
Zdaniem Nadi Moroz – Olszańskiej, polski widz jest „dosyć wdzięcznym, chętnie przychodzi na spektakle”.
– Było to szczególnie widoczne w ubiegłym roku. Było nam bardzo miło, ponieważ mieliśmy możliwość prezentacji naszego programu najmłodszym widzom. Dzieci bardzo ciepło odbierały ukraiński teatr. Przedstawienia odniosły sukces, sale były wypełnione. Wychowawczynie przyprowadzały dzieci z przedszkoli, przychodziły także całe rodziny. To właśnie dzięki dzieciom najbardziej odczuwało się zbliżenie naszych narodów – dzieli się swymi spostrzeżeniami jedna z organizatorek wydarzenia.
Dyrektor Festiwalu Ukraińskiego Teatru „Wschód – Zachód” mówi, że zdarzały się problemy ze zrozumieniem tekstu spektakli, szczególnie, gdy sztuki były bardziej literackie, niż plastyczne, ale w tym roku organizatorzy chcą logistycznie rozwiązać ten problem. W trakcie spektakli będą pojawiały się napisy, zostaną przygotowane bardziej rozszerzone programy z opisem każdego spektaklu. Wszystko po to, aby jak najbliżej przedstawić polskiemu widzowi ukraińską kulturę.
Nadia Moroz – Olszańska nie ukrywa, że festiwal mocno wspierają polskie uczelnie.
– Wielkie podziękowania należą się krakowskiej Akademii Górniczo – Hutniczej. Od pierwszego festiwalu – aż do tej pory – bardzo nam pomagają. Wsparcie zaproponowały prawie wszystkie krakowskie uczelnie. Są wśród nich Akademia Ignatianum, Akademia Jana Pawła II, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie, Politechnika Krakowska. Dzięki im festiwal może się odbywać, nie posiadając jakiegoś zewnętrznego dofinansowania. Uczestnicy muszą pokrywać wiele wydatków, ale mamy nadzieję, że w tym roku otrzymamy wsparcie ministerstw kultury Polski i Ukrainy. Mamy nadzieję, że władze miasta Krakowa także nas wesprą – podkreśla dyrektor festiwalu.
Należy wspomnieć, że Międzynarodowy Festiwal Ukraińskiego Teatru „Wschód – Zachód” odbywa się nie tylko w Krakowie, ale także Nowym Sączu i Gorlicach.
– Stwarza to nam znaczne możliwości rozwoju. Otrzymaliśmy wsparcie projektów, które odbywają się w tych miastach, za co jesteśmy bardzo wdzięczni. Dla przykładu – w Nowym Sączu nie ma wielu Ukraińców. Mimo to wspierają nas i chcą zaznajamiać mieszkańców z ukraińską kulturą – mówi Nadia.
Tegoroczny program będzie bardzo bogaty. W przedsięwzięciu wezmą udział profesjonalne i amatorskie grupy. Przybędą uczestnicy z Odessy, Charkowa, Kijowa, Czernihowa, obwodu sumskiego, prawie z całej Ukrainy. Wśród najbardziej znanych zespołów, które pojawią się na scenach festiwalu można wymienić: Teatr Muzyczno – Dramatyczny z Czernihowa oraz Narodowy Teatr im. Łesi Ukrainki z Kijowa. Organizatorzy liczą także na przyjazd teatru lalek ze stolicy Armenii – Erywania.
Oprócz tego, na otwarciu festiwalu zaplanowano spektakl do tekstu Serhija Żadana „Depeche Mode”, w wykonaniu Charkowskiego Teatru Młodego Widza, w reżyserii niemieckiego autora adaptacji. To wspólny polsko – niemiecko – ukraiński projekt. Organizatorzy festiwalu szczególnie liczą na wsparcie, ponieważ, jak podkreślają, właśnie ten spektakl jest bardzo wymagający i drogi, ze względu na koszty transportu.
Rozmawiała Iwanna Berczak