Podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT) jest jedną z najpowszechniejszych danin publicznych w Polsce. Każdy przychód otrzymany przez osobę fizyczną jest opodatkowany podatkiem PIT, o ile przepisy nie przewidują zwolnienia.
Opodatkowaniu w Polsce podlegają nie tylko polscy obywatele, ale również obcokrajowcy. Zakres ich opodatkowania jest uzależniony od tego, czy w Polsce nabędą tzw. rezydencję podatkową. Niemniej jednak niezależnie od statusu rezydencji – w każdym przypadku ich dochody za pracę wykonywana na terytorium Polski będą podlegały opodatkowaniu w Polsce.
Większość dochodów – w szczególności te, które osoba fizyczna otrzymuje na podstawie umowy o pracę, umowy zlecenia, czy umowy o dzieło – w trakcie roku rozliczane są przez pracodawcę lub zleceniodawcę, który działa jako tzw. płatnik i odprowadza zaliczki na PIT do urzędu skarbowego. Niezależnie od powyższego, w większości przypadków po zakończeniu roku, każda osoba fizyczna musi samodzielnie rozliczyć swój podatek PIT za dany rok poprzez złożenie zeznania podatkowego.
Termin na złożenie większości zeznań podatkowych za 2018 rok upływa 30 kwietnia 2019 r. Podstawowym typem zeznania składanym przez większość podatników jest PIT-37 – stosujemy go, jeżeli w trakcie roku uzyskaliśmy wyłącznie dochody, które rozliczał polski płatnik, tj. najczęściej polska firma, która zatrudniała nas na podstawie umowy o pracę, umowy zlecenia, umowy o dzieło itp.
W przypadku uzyskiwania innych dochodów właściwy może być inny typ zeznania. Na przykład PIT-36 jest formularzem, który stosujemy, jeśli oprócz powyższych dochodów otrzymaliśmy również dochody uzyskane bez pośrednictwa polskiego płatnika (tj. polskiego pracodawcy lub zleceniodawcy), takie jak dochody z działalności gospodarczej, z najmu nieruchomości lub dochody z zagranicy. W przypadku uzyskiwania innych dochodów, konieczne może być zastosowanie odrębnego formularza.
W tym roku podatników czeka duża zmiana, ponieważ od 1 stycznia 2019 r. weszły w życie przepisy, zgodnie z którymi Krajowa Administracja Skarbowa (KAS) będzie automatycznie przygotowywać dla każdego podatnika roczne zeznanie podatkowe (bez konieczności składania odrębnego wniosku). Zasady te będą dotyczyły już zeznań za 2018 rok. Podatnik będzie mógł zapoznać się z przygotowanym przez KAS zeznaniem na Portalu Podatkowym od dnia 15 lutego. Ta forma rozliczenia przewiduje możliwość złożenia zeznania indywidualnego, wspólnego z małżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca dziecko. Podatnik będzie miał możliwość:
- zweryfikowania / akceptacji zeznania bez zmian;
- zmodyfikowania / uzupełnienia danych w zeznaniu (np. o przysługujące mu ulgi);
- odrzucenia zeznania i samodzielnego rozliczenia.
W przypadku zeznania PIT-37 oraz PIT-38 (jest to zeznanie służące do rozliczenia dochodów z zysków kapitałowych), jeśli podatnik do 30 kwietnia nie podejmie żadnych działań, wówczas z upływem tego terminu zeznanie przygotowane przez KAS zostanie automatycznie zaakceptowane i uznane za złożone.
Jeżeli dana osoba była zatrudniona na umowie o pracę, zlecenia lub o dzieło, pracodawca / zleceniodawca powinien w terminie do końca stycznia przygotować informację PIT-11 za ubiegły rok i przekazać ją do urzędu skarbowego właściwego dla podatnika. Jednocześnie do końca lutego po zakończeniu danego roku jest on zobowiązany przekazać ten sam formularz podatnikowi. PIT-11 zawiera kwoty przychodu, kosztów obniżających przychód, dochodu, zaliczek na podatek a także składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, które obniżają podstawę opodatkowania i podatek. Na podstawie informacji zawartych w PIT-11 osoba fizyczna powinna rozliczyć swoje przychody w zeznaniu rocznym (najczęściej będzie to PIT-37). Dane z informacji PIT-11 będą również wykorzystane przez KAS dla celów automatycznego przygotowania zeznania.
Podatek PIT w Polsce jest co do zasady progresywny, tzn. im większy uzyskujemy dochód, tym wyższą płacimy stawkę podatku. Stawki podatku progresywnego wynoszą:18% dla dochodu do 85.520 zł. rocznie i 32% dla nadwyżki ponad tę kwotę. Oprócz tego istnieje kwota przychodu wolnego od podatku, która w 2018 roku wynosiła: 8.000 zł. Przy czym dla osób zarabiających powyżej 8.000 zł. kwota wolna ulegała proporcjonalnemu zmniejszeniu im większe były dochody danej osoby. W przypadku osób osiągających dochody opodatkowane w wysokości 127.000 zł. rocznie i więcej, całość ich dochodów podlega opodatkowaniu (bez kwoty wolnej). W 2019 roku kwota wolna do podatku i sposób jej obliczenia pozostanie bez zmian w stosunku do roku 2018.
Podatek progresywny płaci się m.in. od dochodów z umowy o pracę, zlecenia lub umowy o dzieło. W przypadku innych źródeł przychodu, mogą obowiązywać inne stawki.
Przychody można co do zasady obniżyć o koszty ich uzyskania, które są inaczej ustalane dla różnych typów przychodu. Dodatkowo składki na ubezpieczenie społeczne oraz na ubezpieczenie zdrowotne zapłacone w trakcie roku pozwolą również obniżyć zarówno podstawę opodatkowania (składki na ubezpieczenia społeczne), jak i sam podatek (część składki na ubezpieczenie zdrowotne). Jeśli w trakcie roku mieliśmy polskiego pracodawcę lub zleceniodawcę, zarówno koszty uzyskania przychodu, jak i kwoty składek będą wynikały z informacji PIT-11, którą od niego otrzymamy.
Ponadto, rozliczając swoje przychody uzyskane w trakcie roku podatkowego, podatnik jest uprawniony do zastosowania odliczeń i ulg, które pozwolą obniżyć dochód bądź podatek. Najpopularniejszą jest ulga na dziecko. Jeżeli podatnik wychowuje jedno lub dwójkę dzieci, może obniżyć podatek o 1.112,04 zł. za każde dziecko, dla trzeciego dziecka kwota ulgi wzrośnie do 2.000,04 zł., a dla czwartego i kolejnego do 2.700 zł. Dziecko musi mieć poniżej 18 lat lub jeśli nadal się uczy – poniżej 25 lat oraz nie może uzyskać dochodów powyżej kwoty wolnej. W przypadku posiadania tylko jednego dziecka, ulga przysługuje, jeśli rodzice osiągnęli nie więcej niż 112.000 zł. dochodu rocznie. Ulgę na dzieci można zastosować nawet, jeżeli dzieci na co dzień zamieszkują poza Polską.
Do innych ulg należą m.in. ulgi związane z darowiznami na rzecz kościoła lub organizacji charytatywnych, wydatkami na użytkowanie sieci Internet lub na cele rehabilitacyjne. Odliczenia te są odpowiednio limitowane i wymagają odpowiedniej dokumentacji.
Każdy może również wskazać w zeznaniu podatkowym organizację charytatywną, na rzecz której chciałby przekazać 1% swojego podatku. Nie wiąże się to z dodatkowymi kosztami – po prostu cześć podatku zamiast trafić do budżetu państwa, zostanie przekazane na konto organizacji charytatywnej.
Ważne jest, aby złożyć zeznanie podatkowe w terminie. W przypadku spóźnienia (co zasadniczo powinno zostać wyeliminowane, jeśli zeznanie dla podatnika przygotuje KAS), może się to wiązać z nałożeniem grzywny lub mandatem skarbowym. Jeśli jednak dojdzie do takiej sytuacji, aby uniknąć kar, należy jak najszybciej złożyć zeznanie, dołączając do niego tzw. „czynny żal”, czyli pismo, w którym można powołać się na nieznajomość przepisów i dobrowolnie przyznać się do niedopełnienia terminu.
Jeżeli z zeznania podatkowego wynika niedopłata podatku, należy ją uregulować najpóźniej do 30 kwietnia po zakończeniu roku (do 30 kwietnia 2018 r. w przypadku zeznania za rok 2017), wpłacając ją na konto właściwego urzędu skarbowego. W przypadku opóźnienia, musimy liczyć się z odsetkami wynoszącymi 8% w skali roku.
Jeśli zamiast niedopłaty podatku wystąpi nadpłata, urząd skarbowy powinien zwrócić ją w terminie trzech miesięcy na rachunek bankowy podatnika (jeśli podatnik zgłosił rachunek do Urzędu Skarbowego) lub za pośrednictwem Poczty Polskiej na adres wskazany w zeznaniu rocznym.
W przypadku popełnienia błędu w złożonym zeznaniu rocznym możliwa jest jego korekta i ponowne przekazanie do Urzędu Skarbowego.
Anastazja Naumczyk-Turecka, Menedżerka
Maja Zabawska, Starsza Menedżerka
Deloitte Doradztwo Podatkowe Tokarski i Wspólnicy Sp. K.