Otrzymanie wizy schengen nie stanowi już takiego problemu, jak to było jeszcze kilka lat temu. Ale ich posiadacze, podróżując po krajach Strefy Schengen, nadal napotykają na różnorodne przeszkody.
Foto: 24tv.ua oraz wek.com.ua
Posiadanie w paszporcie wizy schengen daje prawo do podróżowania bez przeszkód na terytorium 26 europejskich krajów, ale w praktyce istnieje wiele istotnych ograniczeń oraz zastrzeżeń – ponieważ każdy z krajów sygnatariuszy posiada dodatkowe wewnętrzne wymogi oraz własną politykę migracyjną.
Według różnych statystyk, największą liczbę wiz schengen nasi współobywatele otrzymują w polskich konsulatach. Wybierając się w podróż turystyczną do Włoch czy Francji, Ukraińcy często składają wnioski o wizę schengen właśnie w konsulatach Rzeczypospolitej Polskiej, ponieważ polscy dyplomaci, w odróżnieniu od swych europejskich kolegów, najrzadziej odmawiają wydania wizy.
Jeśli w polskim konsulacie otrzymaliście wielokrotną wizę Schengen z określonym celem podróży – praca, nauka, wymiana kulturalna – i zdecydujecie się pojechać do Niemiec, musicie mieć świadomość, że możecie mieć problemy z niemieckimi służbami granicznymi. Pomimo braku granic, policja graniczna często zatrzymuje samochody, rejsowe lub autobusy turystyczne, sprawdza w pociągach dokumenty podróżnych. Gdy okaże się, że macie pracowniczą wizę Schengen, wydaną przez polskich konsulat, niemiecka policja ma podstawę do tego, aby nie wpuścić Was na terytorium Niemiec, a dodatkowo – zrobić w Waszym paszporcie wpis o niezgodnym z celem wykorzystaniu wizy. Motywuje się to tym, że wizę wydano w konkretnym celu – pracy w Polsce. Następstwem może być problem z otrzymaniem kolejnej wizy w polskim konsulacie lub konsulacie innego państwa Strefy Schengen. Chociaż w całej Strefie obowiązują te same zasady co do likwidacji między państwami–sygnatariuszami granic wewnętrznych, jednak w każdym kraju są odrębne przepisy, które w szerszym ujęciu nie stoją w sprzeczności z zapisami umowy, ale są skierowane na ochronę narodowych interesów.
Dlatego też, dla niemieckiej strony, podstawą do ograniczenia możliwości przemieszczania sie będzie sformułowanie „niezgodne z celem wykorzystanie wizy”. Możecie nawet zapłacić za to mandat. Odnotowano przypadek, gdy osoba z polską wizą pracowniczą schengen, prawie cały okres jej ważności spędziła we Włoszech, po czym znów złożyła w polskim konsulacie dokumenty na wyrobienie nowej wizy i otrzymała odmowną odpowiedź z uzasadnieniem „niezgodne z celem wykorzystanie pierwszej wizy”. Informację o tym, że ta osoba przebywała we Włoszech przekazała polskim służbom konsularnym włoska policja, której funkcjonariusze sprawdzając paszport Ukrainki spisali wszystkie dane, chociaż w żaden sposób nie przeszkodziło to jej w dalszym pobycie we Włoszech. Jeśli posiadacie wizę naukową, wydaną, na przykład, przez Czechów, powinniście dodatkowym dokumentem potwierdzić, że rzeczywiście macie naukową podstawę do podróży także do Niemiec – może to być zaproszenie z niemieckiej instytucji naukowej, biblioteki, archiwum itp. . Dzięki temu umotywujecie zasadność wyjazdu poza granice państwa, które wydało wizę.
Nie ma praktycznie problemów z przemieszczaniem się z wizą turystyczną – niezależnie od tego, jaki konsulat ją wydał. Można z nią swobodnie podróżować po różnych krajach Strefy Schengen, ponieważ największą uwagę zwraca się na następujące profile wiz: na naukę, wymianę kulturalną, staż naukowy, pracę, biznesową.
Posiadacz polskiej wizy schengen powinien pierwszy raz przekroczyć granicę z Polską, a nie jechać, na przykład, od razu na Węgry. Bywają przypadki, gdy Węgrzy po prostu nie przepuszczają Ukraińców z wizami wydanymi przez polską stronę, chociaż odnotowane także takie sytuacje, gdy już z „zaaprobowaną” na polskiej granicy wizą (czyli z pierwszym wjazdem i wyjazdem z Polski), węgierscy pogranicznicy nie przepuszczali posiadaczy właścicieli takich wiz, podróżujących do Francji czy Austrii, motywując to tym, że Ukraina ma wspólną granicę z Polską, dlatego nie ma potrzeby podróżowania przez Węgry. Takie działania węgierskich służb są niezgodne z prawem i w tym przypadku warto pisać skargę – być może przy dużej liczbie protestów pojawi się odpowiednia reakcja węgierskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych (chociaż taka skarga nie „otworzy” natychmiast węgierskiej granicy posiadaczom polskich wiz schengen). Służby graniczne mogą wynaleźć dziesiątki uzasadnień odmowy przekroczenia granicy, ponieważ „niezgodne z celem wykorzystanie wizy” to, niestety, pojęcie bardzo szerokie.
Najmniej problemów wynika przy kontroli „celowego wykorzystania wiz” na lotniskach, chociaż, jeśli posiadacie polską wizę schengen, a lecicie z Ukrainy do Wiednia, w rzadkich przypadkach mogą Was poprosić o wyjaśnienie, dlaczego przylecieliście do Wiednia, a nie pojechali do Polski – kraju, który wydał Wam wizę?
Żadne prawo nie zabrania swobodnego przemieszczania się z aktualną wizą schengen po terytorium Strefy Schengen, jednak pogranicznicy na przejściach granicznych z Unią Europejską mają prawo do żądania przedstawienia przez podróżującego dokumentów, które potwierdzają cel jego podróży. Takie same prawo mają służby graniczne przy kontroli wewnątrz Strefy, aby sprawdzić zasadność wjazdu do danego kraju. Dlatego, zanim wyruszycie z polskimi „schengenami” do Austrii czy Niemiec, postarajcie się o dokumenty, które pomogą Wam wyjaśnić cel wizyty do tych krajów. Zasadniczo, w takich sytuacjach wszystko zależy od tego, kto sprawdza dokumenty – bardzo często główną rolę odgrywa czynnik osobisty, a nie normy prawne. W takich przypadkach ważna jest zdolność do przekonującej argumentacji (przy pomocy dodatkowych dokumentów) i obrony przysługujących praw.
Olha POPOVYCH