W lipcu we wsi Sokołowsko w województwie dolnośląskim odbył się 7. Międzynarodowy Festiwal Sztuki Efemerycznej „Konteksty”, w którym wzięło udział ponad 40 artystów z całego świata.
Efemeryczny oznacza szybko przemijający – to taki rodzaj sztuki, gdy wszystko odbywa się w jednym momencie, nie pozostawiając materialnego śladu. Tegoroczny festiwal poświęcono legendarnemu galerzyście i historykowi sztuki Andrzejowi Mroczkowi, a tematem przewodnim wydarzenia stała się fraza „Tak to jest”.
– Chcemy sprowokować artystów do podjęcia kwestii dotyczących ich postaw wobec problemów o charakterze społecznym, politycznym, estetycznym czy filozoficznym. – mówi kuratorka festiwalu Małgorzata Sady. Taki temat był bliski zaproszonym ukraińskim artystom, których prace wywołały wśród festiwalowej publiczności dużo emocji.
Olhf Chyhryk. Ślad
„Głos o wydźwięku politycznym zabrała młoda ukraińska artystka. Poruszające wystąpienie Olhy Chyhryk o tytule „Ślad” miało niezwykle emocjonalny wydźwięk i przez autentyczność „bijącą” od artystki doprowadziło część widzów do łez. Liryczna opowieść zachwycała subtelnością swoich obrazów a stworzona przez Olhę atmosfera współuczestnictwa zbudowała empatyczną więź porozumienia pomiędzy widzami a artystką” – pisze w recenzji jedna ze studentek Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku. W swym performance artystka podjęła temat wojny i przypomniała o śladzie w pamięci wszystkich, kogo ta wojna dotknęła, „śladzie bólu, rozpaczy, niezrozumienia, że u każdego są swoi”.
Ihor Stachniw. Poza domem
Natomiast performance Ihora Stachniwa, zatytułowany „Poza domem” dotyka tematu imigracji i ukraińskich migrantów zarobkowych.
„Stan „poza domem” jest obecny we wnętrzu każdej osoby, która jest „na zarobkach”. Obecnie wyraźnie zauważamy trzecią falę emigracji zarobkowej. I o ile w dużych miastach, gdzie łatwiej ze znalezieniem pracy, nie jest to odczuwalne, to w małych miasteczkach młodzi oraz starsi ludzie zaczęli masowo wyjeżdżać. Przy czym, jeśli wcześniej wielu ludzi jechało z nadzieją na lepsze życie (zakup mieszkania dla dzieci, auta albo – córka wychodzi za mąż i potrzebne są pieniądze na wesele), to obecnie przyczyna jest często inna – ludzie są w sytuacji bez wyjścia, ponieważ w Ukrainie nie ma możliwości zarobienia na życie. Będąc w tak niełatwej sytuacji, z ciężkim sercem wyjeżdżają do innego kraju. Wszyscy to obecnie dobrze znają. Badałem więc ten stan „poza domem”. Temat jest dosyć poważny i smutny. Po performance podeszła do mnie pewna pani, podziękowała i powiedziała, że nawet się trochę popłakała. Chociaż w rzeczywistości performance był dosyć ironiczny i pod koniec publiczność zgodnie się uśmiechnęła. Motto tegorocznego festiwalu brzmi – „ Tak to jest… , a w przypadku wyjazdu za pracą mamy podobną sytuację – tak to jest! – mówi artysta Ihor Stachniw.
Ołeksandr Maksymow. Terytorium, aneksja
Praca Ołeksandra Maksymowa komentuje sytuację wokół aneksji Krymu. Performance nosi tytuł „Terytorium, aneksja” – odtworzona jest w nim sytuacja, która obecnie ma miejsce w Ukrainie.
– Gdy jechałem do Sokołowska miałem zupełnie inny pomysł na realizację performance, ale gdy zobaczyłem lokalizację, której zaproponowali organizatorzy festiwalu, znacznie go zmieniłem – wspomina artysta. W performance autor wykorzystuje kilka przedmiotów związanych z wojskowością: kask, którym zagarnia ziemię i rozsypuje ją na stare wojskowe mapy z czasów II Wojny Światowej, potem rozcina je nożyczkami, przedstawiając zajęcie ziemi. Wykorzystuje także marynarski kaszkiet z napisem „Flota Czarnomorska”, którym kończy performance, pokazując „nieczytelny” semaforowy alfabet, który symbolizuje „niepojętność” i „ bezradność” danej sytuacji.
Witalik Szupliak. Atlas świata
Kolejny ukraiński artysta Witalij Szupliak zaprezentował performance zatytułowany „Atlas świata”, w którym odkrywał kwestię granic, terytoriów i „hierarchii świata”. Wystąpienie można obejrzeć
Program tegorocznego festiwalu był bardzo nasycony: realizacje dźwiękowe, instalacje, performance, interwencje w przestrzeń publiczną, otwarta scena dla młodych artystów, pokazy i wystawy. Organizatorem festiwalu jest Fundacja „In Situ”. Następny przystanek artystów – performerów – we Lwowie, w dniach 28 sierpnia – 3 września, podczas Dni Sztuki Performance 2017.
Iwanna BERCZAK