4 marca, w znajdującej się na południu Polski wsi Młyny, odbyły się uroczystości z okazji 200 rocznicy urodzin kompozytora muzyki do hymnu Ukrainy ks. Mychajła Werbyckiego. Właśnie w tej miejscowości był on greckokatolickim proboszczem i tam znajduje się jego mogiła.
Nie umarła – zmartwychwstaje
W uroczystościach w Młynach wziął udział zwierzchnik Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego Światosław, wraz z nim metropolita przemysko – warszawski, arcybiskup Jan Martyniak, wojewoda podkarpacki Małgorzata Chomycz – Śmigielska, ambasador Ukrainy w Polsce Andrij Deszczyca, a także przedstawiciele władz oraz organizacji pozarządowych z Polski oraz Ukrainy.
Panachidzie za ks. Mychajła Werbyckiego przewodniczył patriarcha Światosław. W przemówieniu podkreślił, że obecnie, gdy wróg znęca się nad Ukrainą, słowa państwowego hymnu są jednocześnie modlitwą i pieśnią, które są przejawem wiary w zwycięstwo.
– Przyszliśmy ci powiedzieć, że ta pieśń jest obecnie paschalnym hymnem ukraińskiego narodu, który obwieszcza sobie i światu, że Ukraina jest i będzie, – powiedział nad mogiłą księdza Werbyckiego patriarcha Światosław. – Jeszcze nie umarła Ukraina, ona wstaje, zmartwychwstaje, powraca do odnowionego, lepszego, wolnego europejskiego bytu.
Zwracając się także po polsku, hierarcha zwracał uwagę na silne więzy ukraińskiego i polskiego narodu, którego jednym z najlepszych symboli jest stworzenie hymnu Ukrainy na przemyskiej ziemi. Właśnie w Przemyślu 150 lat temu odbyło się jego pierwsze publiczne wykonanie.
Jednocześnie zwierzchnik Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego apelował do przedstawicieli dwóch narodów, aby pomimo trudnych momentów we wspólnej historii, nadal rozwijali zgodę i dobrosąsiedzkie relacje.
– W tym trudnym dla Ukrainy momencie, gdy wróg znów napadł na naszą ziemię, niszczy ja ogniem i mieczem, sieje śmierć i spustoszenie, odczuwamy szczególne wsparcie ze strony naszego zachodniego sąsiada, – powiedział patriarcha Światosław, dziękując za duchowe i materialne wsparcie Polakom – przedstawicielom władz państwowych i samorządowych oraz całemu społeczeństwu.
Brzmi aktualnie
Honorowy patronat nad uroczystościami w Młynach objął prezydent Ukrainy Petro Poroszenko i prezydent Polski Bronisław Komorowski. Polski prezydent zwrócił uwagę na to, że obecnie słowa hymnu Ukrainy brzmią szczególnie aktualnie, a walkę Ukraińców nazwał: „istotną kwestią dla wszystkich, którym drogie są wartości wolnego świata”.
Prezydent Bronisław Komorowski podziękował ukraińskiej społeczności w Polsce za wzmacnianie dobrych relacji między Polakami i Ukraińcami. „W tym dramatycznym momencie historii Ukraińcy mogą liczyć na Polaków. Razem z wami wierzymy, że do was „bracia – Ukraińcy, uśmiechnie się los” – takimi słowami zakończył swe przesłanie polski prezydent. W swym liście do zgromadzonych, stojący na czele państwa ukraińskiego Petro Poroszenko, napisał między innymi: „Symbolicznym jest fakt, że pamięć o Mychajle Werbickim jest uszanowana właśnie na tej ziemi, w gronie miłośników jego talentu. Jestem szczerze wdzięczny polskiemu narodowi za szacunek, z jakim odnosi się do naszych wartości i osiągnięć. Dziękuję Ukraińcom na całym świecie i Ukraińcom w Polsce za pracę na rzecz zachowania pamięci dla naszych następców o naszych znamienitych rodakach. Nadal będziemy pracować na rzecz rozwoju stosunków kulturalnych oraz wzmocnienia przyjaźni między Ukrainą a Polską”.
Pamiątkowa tablica
Okazywane przez prezydentów oraz zwierzchnika Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego zrozumienie potrzeby dobrych polsko – ukraińskich relacji nie zawsze jest odzwierciedlane na niższym poziomie. Ze względu na postawę miejscowego proboszcza, który wymaga od Ukraińców jednostronnych przeprosin za tragedie z przeszłości, z okazji jubileuszu ks. Werbyckiego nie pojawi się poświęcona mu pamiątkowa tablica na dzwonnicy w Jaworniku Ruskim, gdzie przyszedł na świat przyszły twórca hymnu.
Tablica jest już gotowa, i jak poinformowała przewodnicząca przemyskiego oddziału Związku Ukraińców w Polsce Maria Tucka organizacja nadal szuka pozytywnego rozwiązania problemu. Warto zaznaczyć, że zezwolenia udzielił już konserwator zabytków. Oprócz ustanowienia tablicy, jubileusz 200-lecia przemyski ZUwP chce popularyzować poprzez wydanie książki o ks. Mychajle Werbyckim, a niedawno nagrano także płytę z jego utworami na gitarę. Na kwiecień zaplanowano przeprowadzenie w Przemyślu, wspólnie z Ukraińskim Uniwersytetem Katolickim we Lwowie, popularno – naukowej konferencji, której plon będzie opublikowany jako materiały dydaktyczne dla uczniów. Przemyski oddział zaprezentuje także w różnych regionach Polski wystawę poświęconą kompozytorowi. Jego utwory będzie można usłyszeć na różnych imprezach, w wykonaniu, między innymi: reprezentacyjnego chóru „Żurawli”, przemyskich chórów „Namysto” i młodzieżowego im. M. Werbyckiego. Wspomniana wystawa prezentowana jest obecnie z „Ludowym Domu” w Przemyślu. Kolejne materiały poświęcone kompozytorowi prezentowane w tym mieście, w tym dokumentalne, ukazuje wystawa poświęcona pracom restauratorskim w cerkwi w Młynach. Można ją oglądać w miejscowej kurii metropolitarnej Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego.
Grzegorz SPODAREK
Foto autora