Już tradycyjnie redakcja „Naszego Wyboru” przygotowała wybór ukraińskich wydarzeń, które odbędą się w kwietniu 2024 roku w Polsce. Są to między innymi koncerty, wystawy, literackie prezentacje, pokazy filmów i spektakle teatralne.
Koncerty
Postman
Kostiantyn Pocztar to ukraiński muzyk, piosenkarz i kompozytor, wokalista kijowskiej rockowej grupy 5 Vymir. Znany także pod pseudonimem Postman, autor i jedyny członek projektu muzycznego o tej samej nazwie.
W kwietniu muzyk wystąpi w następujących miastach:
- 11 kwietnia we Wrocławiu. Bilety można kupić pod linkiem.
- 13 kwietnia w Kazimierzu Dolnym. Bilety można kupić pod linkiem.
- 17 kwietnia w Baczynie (dzielnica Gorzowa Wielkopolskiego). Bilety można zarezerwować pod adresem poczty [email protected]. Więcej o wydarzeniu pod linkiem.
Luna je – koncert współczesnej muzyki elektronicznej: Zavoloka i Sucilna_nevdacha.exe
11 kwietnia o 19:00 w Poznaniu odbędzie się koncert dwóch ukraińskich wykonawców muzyki elektronicznej. Wydarzenie odbędzie się w Centrum Kultury Pawilon przy ul. Ewangelickiej 1. Wstęp bezpłatny.
Zavoloka – Kateryna Zawołoka urodziła się w Ukrainie, mieszka w Berlinie – kompozytorka, artystka dźwiękowa, performerka i artystka wizualna zajmująca się orkiestracją muzyki eksperymentalnej.
Sucilna_nevdacha.exe – Nadia Peczurkina (pseudonim Sucilna Nevdacha – pol. Całkowita Porażka) pochodzi z Doniecka. W 2014 roku Nadia z rodziną wyjechała na dwa tygodnie do Kijowa, aby jej siostra mogła zdać maturę, ale nigdy nie wróciła do rodzinnego miasta. Na początku lutego 2022 Sucilna_nevdacha.exe wydała swoją pierwszą piosenkę w języku ukraińskim „Nikoły”, a już 11 listopada tego samego roku ukazał się jej pierwszy minialbum „Serce wypade z reber”.
Organizatorem koncertu jest oddolna ukraińska inicjatywa MAF CREW, która działa w Poznaniu od 2022 roku i organizuje różnorodne kulturalno – oświatowe i społeczne wydarzenia.
Yaktak
Jarosław Karpuk to ukraiński piosenkarz i autor tekstów. W 2022 roku stworzył autorski projekt Yaktak. W krótkim czasie jego utwory zyskały znaczną popularność, a sam artysta nagrał kilka duetów z takimi artystami jak Jerry Heil, MamaRika, Kola i inni. Śpiewa w gatunkach pop i hip-hop.
W 2019 roku brał udział w 5. sezonie ukraińskiego programu telewizyjnego „Holos. Dity”, gdzie dostał się do superfinału i zajął drugie miejsce. W 2023 roku otrzymał nagrodę „Muzvar Awards” od ukraińskiego portalu muzycznego o showbiznesie i sektorze kreatywnym.
Koncerty muzyka odbędą się:
- 26 kwietnia w Łodzi;
- 27 kwietnia w Zielonej Górze;
- 28 kwietnia w Szczecinie.
Bilety na koncerty można kupić pod linkiem.
Enej
„Enej” to polsko-ukraiński zespół folkrockowy, który powstał w 2002 roku w Olsztynie z inicjatywy braci Piotra i Pawła Sołoduchów oraz ich przyjaciela Łukasza Kojrysa (obecnie menadżera zespołu). Nazwa zespołu pochodzi od imienia głównego bohatera „Eneidy” I. Kotlarewskiego – Eneja, wesołego kozaka podróżującego po świecie.
Charakterystyczną cechą muzyki zespołu jest różnorodność kulturowa i silne wpływy ukraińskiej muzyki ludowej. Wynika to przede wszystkim z pochodzenia członków zespołu: rodzina braci Sołoducha ma ukraińskie korzenie, Mirosław Ortyński urodził się we Lwowie, a pozostali członkowie zespołu to Polacy. Muzycy wykonują utwory w języku polskim i ukraińskim. W 2015 roku zespół zadedykował piosenkę „Bilia topoli” ukraińskim żołnierzom, którzy polegli za Ukrainę.
W kwietniu koncerty odbędą się:
- 7 kwietnia w Gdańsku;
- 10 kwietnia w Warszawie;
- 12 kwietnia w Poznaniu;
- 13 kwietnia we Wrocławiu;
- 14 kwietnia w Krakowie;
- 20 kwietnia w Zabżu;
- 21 kwietnia w Lublinie;
- 26 kwietnia w Białymstoku;
- 27 i 28 kwietnia w Olsztynie.
Bilety na koncerty można kupić pod linkiem.
Skofka x Dovi
Skofka – ukraiński raper, który sam pisze teksty piosenek, zajmuje się ich aranżacjami, miksuje utwory, a czasem nawet samodzielnie produkuje teledyski. Jedną ze swoich najsłynniejszych piosenek „Czuty himn” artysta zadedykował swojemu przyjacielowi z dzieciństwa, który zginął w wojnie o Ukrainę. Obecnie piosenka znajduje się w pierwszej dziesiątce najlepszych utworów Apple Music Ukraina. Popularność artysty zwiększyła współpraca z Kalush.
Dovi – Andrij Wdowyczenko to współczesny ukraiński wykonawca. Niedawno wraz ze Skofką wydał utwór „Odyn deń dodomu”.
Koncert muzyków odbędzie się 14 kwietnia w Klubie Parlament w Gdańsku – ul. Św. Ducha. Bilety można kupić pod linkiem.
Dom Ukraiński w Gdańsku udziela 15% zniżki na bilety z kodem promocyjnym EK7URZYJV1.
Akustyczny wieczór z Olehem Sobczukiem, liderem zespołu „Skai”
18 kwietnia w Krakowie odbędzie się wieczór muzyki akustycznej z Olehem Sobczukiem, liderem zespołu „Skai”. Wydarzenie odbędzie się w kawiarnio- księgarni Nić pod adresem ul. Sławkowska 28. Wstęp za datek od 50 zł. Początek o 19:00. Wpłaty pochodzące z koncertu zostaną przekazane ukraińskiej charytatywnej fundacji „Dopomahajemo Peremahajemo” i będą przeznaczone na leczenie i rehabilitację ukraińskich żołnierzy, którzy zostali ciężko ranni w walce.
Zespół „Skai” został założony w 2001 roku przez Oleha Sobczuka w Tarnopolu. Po rozpoczęciu rosyjsko-ukraińskiej wojny zespół często koncertował dla ukraińskiego wojska, kilkakrotnie na linii frontu.
Więcej o wydarzeniu pod linkiem.
Pokazy filmów i spektakle teatralne
Przemyśl. Projekcja niemego filmu „Taras Szewczenko”. Akompaniament muzyczny – „Hulajhorod”
W niedzielę 7 kwietnia o 18:00 w Ukraińskim Domu w Przemyślu odbędzie się Wieczór Szewczenkowski. W programie wydarzenia – pokaz niemego filmu „Taras Szewczenko” (1926) w reżyserii Petra Czardynyna, który na żywo będzie udźwiękawiał zespół „Hulajhorod” z Kijowa.
Więcej o wydarzeniu pod linkiem.
Wrocław. Pokaz filmu dokumentalnego „Długa doba”
Centrum Ukraińskiej Kultury i Rozwoju (CUKR) we Wrocławiu zaprasza na pokaz filmu dokumentalnego „Długa doba”. Wydarzenie odbędzie się 6 kwietnia o godzinie 19:00 w Centrum Kultury Ukraińskiej pod adresem ul. Ruska 46a. Wejście – uprzednia rejestracja oraz datek. Zebrane środki zostaną przeznaczone na leczenie rannych żołnierzy. Więcej o wydarzeniu pod linkiem.
Pokaz filmu „20 dni w Mariupolu”
„20 dni w Mariupolu” to dokument autorstwa ukraińskiego wojennego korespondenta i pisarza, kamerzysty Associated Press Mstysława Czernowa, opowiadający o oblężeniu Mariupola w lutym i marcu 2022 r. podczas pełnoskalowej rosyjskiej inwazji.
Film zdobył nagrodę BAFTA Brytyjskiej Akademii Sztuk Filmowych i Telewizyjnych w kategorii „Najlepszy film dokumentalny”, otrzymał nagrodę Directors Guild of America / DGA Awards w kategorii „Wybitne osiągnięcie reżyserskie w filmie dokumentalnym”, film zdobył „Oscara” w kategorii „Najlepszy pełnometrażowy film dokumentalny”. Sumując, do 3 kwietnia 2024 roku film zdobył 31 nagród i 47 nominacji.
Nad filmem pracowali reżyser i fotograf Mstysław Czernow, fotograf Jewhen Małolietkata oraz producentka i dziennikarka Wasylisa Stepanenko. Byli to jedyni przedstawiciele międzynarodowych mediów, którzy pracowali w Mariupolu pod okupacją rosyjską dłużej niż 2 tygodnie. W uznaniu za to, w maju 2023 roku cała trójka otrzymała Nagrodę Pulitzera. 11 lutego 2024 roku reżyser Mstysław Czernow otrzymał nagroda Directors Guild of America za „Wybitne osiągnięcie reżyserskie w filmie dokumentalnym”.
W kwietniu pokazy filmów odbędą się w następujących miastach:
- Gliwice – 2-11 kwietnia, kino Amok;
Dąbrowa Górnicza – 5-10 kwietnia, Kino Kadr; - Bydgoszcz – 2-11 kwietnia, kino Orzeł;
- Gdańsk – 5, 9 i 13 kwietnia, Kino Kameralne Cafe;
- Toruń – 5, 17 i 29 kwietnia, Kino Camerimage;
- Tarnów – 7 kwietnia, Kino Marzenie.
Warszawa. Pokaz film „Jak ty?”
W warszawskim kinie Luna (ul. Marszałkowska 28) odbędzie się pokaz dokumentalnego filmu „Jak ty?” ukraińskiego reżysera Stanisława Konopliowa.
Jak opowiada Konopliow w wywiadzie dla wydawnictwa shotam.info, film „Jak ty?” to historia o młodych ludziach, przebywających za granicą Ukraińcach. Opowieść o ich przemianie, nieplanowanym szybkim dorastaniu w wyniku wojnnych traum.”
Projekcja odbędzie się 12 kwietnia o 20:30. Więcej informacji o pokazie na stronie filmu w sieciach społecznościowych.
Kraków. Festiwal ukraińskiego teatru „Wschód – Zachód”
Już tradycyjnie, w dniach 22-28 kwietnia w Krakowie odbędzie się Międzynarodowy Festiwal Teatru Ukraińskiego „Wschód-Zachód”. W 2024 roku impreza odbędzie się już po raz jedenasty pod hasłem „Zahartowani”. W tegorocznym festiwalu weźmie udział ponad 200 uczestników z Ukrainy, Polski, Niemiec, Węgier i Armenii, w tym przedstawiciele zarówno profesjonalnych, jak i amatorskich grup teatralnych. Wszystkie spektakle odbędą się w Teatrze Groteska i Teatrze KTO w Krakowie.
Więcej informacji o festiwalu pod linkiem.
Spektakle na uraińskiej scenie teatralnej we Wrocławiu
Ukraińska scena teatralna pojawiła się w 2023 roku przy wsparciu Instytutu Grotowskiego we Wrocławiu, w ramach tej instytucji. Kuratorem sceny ukraińskiej jest niezależny teatr GAS, w skład którego wchodzą Sofia Oniszczenko, Daria Bohdan i Wasylyna Marceniuk. Na początku lutego 2024 roku ukraińska scena ogłosiła program pierwszego sezonu teatralnego. W kwietniu Ukraińska Scena Teatralna zaprasza na spektakl „Wiosna, lato, jesień, zima i znowu wiosna”.
Spektakl ukraińskiego teatru GAS z elementami dokumentu i fantastyki, oparty na dziele Łesi Ukrainki „Pieśń lasu”. Spektakl łączy w sobie poezję i wywiad o tym, jak Ukraińcy rozumieją miłość i wartości rodzinne, jak myślą o życiu na emigracji i podczas wielkiej wojny Rosji z Ukrainą, jak oceniają świadomy wybór pozostania w przyfronotowych miastach. Spektakl powstał we współpracy z wrocławskim zespołem synthpopowym – kwit/квіт tworzonym przez Johannesa Niehausa (Niemcy) i Marynę Masztaler (Ukraina). W spektaklu wykorzystywane są światła stroboskopowe, dym i głośna muzyka.
Spektakl odbędzie się 13 i 14 kwietnia. Więcej informacji pod linkiem.
Spotkania
Warszawa i Kraków. Spotkania z Rusłanem Gorowym.
20 kwietnia w Ukraińskim Domu w Warszawie odbędzie się spotkanie z ukraińskim pisarzem i dziennikarzem Rusłanem Gorowym oraz prezentacja jego książek „Żyli sobie ludzie” i „Drzazgi, czyli cienkie ostre szczapki pod skórą”. Wydarzenie rozpocznie się o 14:00 pod adresem – ul. Zamenhofa 1. Już wkrótce więcej informacji o wydarzeniu pojawi się na stronie Ukraińskiego Domu na Facebook.
21 kwietnia spotkanie z Rusłanem Gorowym odbędzie się w Krakowie. Wydarzenie odbędzie się w Kawiarnio – księgarni Nić – adres – ul. Sławkowska. Początek o 18:00. Wstęp wolny. Więcej o wydarzeniu pod linkiem.
Rusłan Gorowyj – ukraiński dziennikarz, autor projektu „Służba poszukiwania dzieci”, Zasłużony Dziennikarz Ukrainy, dokumentalista, poeta i muzyk, pisarz, autor zbiorów powieści i opowiadań. Współzałożyciel wydawnictwa TaTySho.
Prezentacja antologii „Wojna 2022”
Antologia „Wojna 2022: pamiętniki, eseje, poezja” ukazała się w 2022 roku i zawiera dzieła 42 współczesnych ukraińskich poetów i prozaików. Wszystkie znajdujące się w zbiorze utwory powstały po rozpoczęciu pełnoskalowej rosyjskiej inwazji na Ukrainę 24 lutego 2022 roku.
Antologia podzielona jest na trzy części i zawiera fragmenty pamiętników, esejów i wierszy 42 współczesnych ukraińskich pisarzy, które powstały po rozpoczęciu rosyjskiej agresji na pełną skalę. Autorzy przenieśli na papier swe przemyślenia, lęki, doświadczenia i inne związane z wojną emocje. Na stronach zbioru stawiane są pytania o tożsamość narodową, solidarność, nadzieję, a także wpływ wojny na poszczególnych ludzi i całe społeczeństwo.
W antologii znalazły się dzieła Wiktorii Ameliny (zmarła 1 lipca 2023 roku w wyniku rosyjskiego ataku rakietowego na Kramatorsk), Sofii Andruchowych, Jurija Andruchowycza, Kateryny Babkinoji, Maksyma Bespałowa, Jewhenii Biłorusec, Jurija Wynnyczuka, Pawła Wyszebaby, Iryny Wikyrczak, Łarysy Denysenko, Liubka Deresza, Anatolija Dnistrowoho, Serhija Żadana, Ołesia Ilczenka, Julii Iljuchy, Ołeksandra Irwancia, Pawła Kazarina, Kateryny Kałytko, Iji Kiwy, Pawła Korobczuka, Liny Kostenko, Ołeha Kocarewa, Hałyny Kruk, Anastazji Łewkowoji, Wasylia Machna, Ołeksandra Mycheda, Kateryny Michalicynoji, Julii Musakowskoji, Ołeny Pawłowoji, Wołodymyra Rafiejenka, Bohdana Romancowa, Marjana Sawky, Iryny Sławinskiej, Ostapa Sływinskoho, Oleny Stepanenko, Kseni Charczenko, Iryny Ciłyk, Artema Chapaja, Artema Czecha, Haśky Szyjan, Iryny Szywałowoji i Petra Jacenka.
Prezentacje odbędą się:
- 6 kwietnia w Krakowie. Więcej o wydarzeniu pod linkiem.
- 8 kwietnia we Wrocławiu. Więcej o wydarzeniu pod linkiem.
Warszawa. Prezentacja polskiego tłumaczenia „Miasta” Waleriana Pidmohylnego
18 kwietnia w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie – Muzea nad Wisłą odbędzie się prezentacja polskiego tłumaczenia powieści „Miasto” Waleriana Pi
dmohylnego. Autorem tłumaczenia jest Marcin Gaczkowski – krytyk i historyk literatury, publicysta, tłumacz literatury z języka ukraińskiego i rosyjskiego. Tłumaczył na polski m.in. wiersze Wasyla Stusa, Jurija Zawadskiego i Myrosława Łajuka oraz powieści nominowane do Środkowoeuropejskiej Nagrody Literackiej Angelus: „Zapomnienie” Tani Maliarczuk, „Magnetyzm” Petra Jacenki, „Najdłuższe czasy” Wołodymyra Rafiejenko (wspólnie z Anną Ursulenko), „Córeczka” Tamary Dudy oraz „Świetlana droga” Stanisława Asiejewa. „Miasto” Waleriana Pidmohylnego to pierwsza w literaturze ukraińskiej powieść miejska, wydana po raz pierwszy w 1928 roku. Bohater powieści Stepan Radczenko pochodzi ze wsi i próbuje oswoić się z życiem w wielkim kijowskim świecie. Młodego pisarza dręczą dylematy będące efektem konfliktu potrzeb ciała i ducha. Tłem tej historii jest Kijów w czasach ukrainizacji. Wydarzenie odbędzie się 18 kwietnia o godzinie 18:00. Wstęp wolny. Prezentacja odbędzie się w ramach wystawy prac Marii Prymaczenko w Muzeum Sztuki Współczesnej w Warszawie. Więcej o wydarzeniu pod linkiem.
Warszawa. Prezentacja tłumaczenia zbioru „Dlaczego w ukraińskiej sztuce są wielkie artystki”
Książka “Dlaczego w ukraińskiej sztuce są wielkie artystki” – to jedna z pierwszych prób opowiedzenia historii sztuki ukraińskiej od końca XIX do początków XXI wieku przez pryzmat płci kulturowej. Zbiór prezentuje biografie ukraińskich artystek, gdzie obok znanych postaci można zobaczyć mniej znane nazwiska. Książka ukazuje, jak na przestrzeni czasu zmieniała się rola i miejsce kobiet w sztuce oraz jak pokonywały one przeszkody na drodze do profesjonalnego uznania. Redaktorką publikacji jest ukraińska dziennikarka, badaczka i krytyczka sztuki Kateryna Jakowlenko.
Prezentacja prowadzona w języku polskim odbędzie się w poniedziałek 22 kwietnia o godzinie 18:00 w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie. Wstęp wolny. W prezentacji i dyskusji wezmą udział Tomasz Stryjek, Katarzyna Stańczak-Wiślicz, Julia Krywicz, a wydarzenie poprowadzi Anna Łazar. Bardziej szczegółowe informacje na temat wydarzenia pojawią się już wkrótce na stronie internetowej muzeum. Wydarzenie odbędzie się w ramach wystawy prac Marii Prymaczenko w Muzeum Sztuki Współczesnej w Warszawie.
Warszawa. Prezentacja archiwum odeskiej sztuki konceptualnej lat 80-tych
23 kwietnia w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie odbędzie się prezentacja odeskiego archiwum sztuki konceptualnej z lat 80. XX wieku. Wydarzenie odbędzie się w ramach wystawy prac Marii Prymaczenko.
Odeskie Muzeum Sztuki Nowoczesnej prowadzi odrębny projekt – internetowe archiwum odeskiej sztuki konceptualnej, w którym znajduje się zbiór zdjęć prezentujących twórczość odeskich konceptualistów i innych lokalnych przedstawicieli sztuki współczesnej od połowy lat 60. do początku lat 90. XX wieku. „Te dzieła mają bardzo silny polityczny i antyreżimowy charakter. Te niezwykle cenne dla historii sztuki, a nieco zapomniane archiwa, zostaną po raz pierwszy w pełni zdigitalizowane i udostępnione szerokiej publiczności” – podkreśla Jakub Depczyński z Muzeum Sztuki Nowoczesnej.
Wydarzenie odbędzie się w języku angielskim we wtorek, 23 kwietnia o godzinie 18:00. Wstęp wolny. W prezentacji wezmą udział Natalia Rewko i Jurij Leiderman, a wydarzenie poprowadzi Robert Jarosz. Bardziej szczegółowe informacje na temat wydarzenia pojawią się już wkrótce na stronie internetowej Muzeum.
Warszawa. Prezentacja projektu „Geologia mentalna: zagrożenia nuklearne i automatyzacja katastrof” z okazji rocznicy katastrofy w Czarnobylu
26 kwietnia w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie odbędzie się prezentacja projektu „Geologia mentalna: zagrożenia nuklearne i automatyzacja katastrof”. Wydarzenie będzie poświęcone rocznicy awarii w elektrowni jądrowej w Czarnobylu, w jego ramach odbędzie się dyskusja na temat historii katastrofy i zagrożenia dla elektrowni jądrowych we współczesnej wojnie rosyjsko-ukraińskiej. Wydarzenie odbędzie się w ramach wystawy prac Marii Prymaczenko w Muzeum Sztuki Współczesnej w Warszawie.
„Będzie to prezentacja międzynarodowego projektu poświęconego temu, jak historia katastrofy w Czarnobylu krąży w mediach, jak jest rejestrowana i jak rosyjska inwazja przywróciła do publicznej debaty temat nuklearnego zagrożenia. Jednocześnie katastrofa w Czarnobylu jest ściśle związana z Marią Prymaczenko, ponieważ prawie całe życie mieszkała ona dosłownie 30 kilometrów od elektrowni w Czarnobylu, a wpływ tej katastrofy na jej twórczość jest bardzo zauważalny” – mówi Jakub Depczyński z Muzeum Sztuki Nowoczesnej.
Wydarzenie odbędzie się w piątek, 26 kwietnia o 18:00 i będzie prowadzone w języku angielskim. Wstęp wolny. W prezentacji wezmą udział Olena Wohman i Ołeksij Kuczanskyj. Bardziej szczegółowe informacje na temat wydarzenia pojawią się już wkrótce na stronie internetowej Muzeum.
Wrocław. Prezentacja powieści Tani Pjankowej „Wiek czerwonych mrówek”
Centrum Ukraińskiej Kultury i Rozwoju (CUKR) we Wrocławiu zaprasza na prezentację polskiego tłumaczenia powieści „Wiek czerwonych mrówek”, autorstwa ukraińskiej pisarki Tani Pjankowej.
Tania Pjankowa to poetka i pisarka ,znana z niezwykłej głębi psychologicznej swoich dzieł. Jej powieść „Wiek czerwonych mrówek” to opowieść o latach Wielkiego Głodu w Ukrainie, opowiedziana z perspektywy dwóch kobiet. Książka zdobyła wiele prestiżowych nagród, m.in. Nagrodę Gogola 2023 oraz nagrodę „Najlepsza Książka Regionu Karpackiego – 2022”.
Wydarzenie odbędzie się 7 kwietnia o godzinie 19:00 w Centrum Kultury Ukraińskiej przy ul. Ruska, 46a. Wstęp wolny. Więcej o wydarzeniu pod linkiem.
Wieczór pamięci Maksyma „Dali” Krywcowa i prezentacja polskiego przekładu zbioru poety „Talk – Show Wojna”
26 kwietnia w Ukraińskim Domu odbędzie się prezentacja polskiego tłumaczenia zbioru Maksyma Krywcowa „Talk – Show Wojna”. Wydarzenie rozpocznie się o 18:00 pod adresem ul. Zamenhofa 1. Już wkrótce więcej informacji o wydarzeniu pojawi się na stronie Ukraińskiego Domu na Facebook.
Maksym Krywcow (pseudonim „Dali” ur. 22 stycznia 1990 r. Równe – zm. 7 stycznia 2024 r. obwód doniecki) był poetą i młodszym sierżantem Sił Zbrojnych Ukrainy. Urodził się i wychował w Równem, był uczestnikiem Rewolucji Godności, w 2014 roku jako ochotnik poszedł na wojnę. W latach 2016-2019 służył w Gwardii Narodowej. Następnie pracował w Centrum Rehabilitacji i Readaptacji uczestników ATO i OOS oraz w Centrum Weteranów. Po 24 lutego wrócił na front. Zginął 7 stycznia 2024 roku.
Wystawy
Wrocław. Kateryna Łysowenko. „Tam, gdzie ruiny rosną jak kwiaty albo dziecięce ciało”
Od 17 lutego do 14 kwietnia we wrocławskiej Galerii Krupa jest prezentowana indywidulana wystawa ukraińskiej artystki Kateryny Łysowenko, zatytułowana „Tam, gdzie ruiny rosną jak kwiaty albo dziecięce ciało”. W swych pracach artystka zastanawia się nad procesami historycznymi w Ukrainie. Za pomocą poetyckich metafor próbuje ukazać całą złożoność historii i lokalnych tożsamości.
Na wystawie artystka porusza wielowątkową historię miasta Thira. Od VI wieku p.n.e., kiedy Grecy założyli tu kolonię, miasto i chroniąca je twierdza wielokrotnie zmieniały nazwy. Asprokastron w średniowieczu, łaciński Album Castrum, rumuński Cetatea Albă, turecki Akkerman, ukraiński Biłhorod to tylko niektóre z nazw, które zwykle oznaczają „biały zamek”. Kolejne mury wzniesiono na fundamentach poprzednich twierdz. Jednocześnie miejsce pozostawało „własne”, „lokalne” i kształtowało tożsamość jego mieszkańców.
Kateryna Łysowenko to ukraińska artystka pochodząca z Odessy. W swojej twórczości artystka koncentruje się na badaniu władzy i ideologii, zwłaszcza sowieckiej. Jednym z wiodących motywów twórczości Kateryny jest wizerunek ofiary. Prace artystki wystawiane były na wielu wystawach indywidualnych i zbiorowych, m.in. w Albertinum (Niemcy), Ludwig Museum (Węgry), Museum Ephraim-Palais (Niemcy), Museum de Fundatie (Holandia), galerii Arsenał w Białymstoku (2022).
Więcej informacji o wystawie pod linkiem.
Warszawa. „Plakaty wojennego czasu”.
Do 15 kwietnia w galerii „Dom” Ukraińskiego Domu w Warszawie (ul. Zamenhofa 1) jest prezentowana wystawa „Plakaty wojennego czasu”. Przedstawione są na niej prace autorów współpracujących z Międzynarodowym Sympozjum Sztuki Współczesnej Biruczij. Plakaty powstały w czasie pełnowymiarowej rosyjskiej agresji w Ukrainie w latach 2022-2023 i ukazują oraz dokumentują wydarzenia, zbrodnie wojenne oraz rosyjską propagandę przeciwko Ukrainie.
„Plakaty wojennego czasu”. Wystawa w Ukraińskim Domu w Warszawie. Foto: Dmytro Dymydiuk/ Nasz Wybór
Więcej o wystawie pod linkiem.
Białystok. „Patrzcie na tę chwilę – jak drga”
Od 1 marca do 28 kwietnia 2024 w Galerii Arsenał w Białymstoku jest prezentowana zbiorowa wystawa artystów z Ukrainy, Polski, Estonii, Finlandii i Czech pt. „Patrzcie na tę chwilę – jak drga”.
Wystawa poświęcona jest radzieckiej spuściźnie w kulturze, historii i życiu codziennym tych krajów, a także problemom współczesności, związanym z wojną, zasobami energetycznymi i deimperializacją.
Tytuł wystawy „Patrzcie na tę chwilę – jak drga” pochodzi ze zbioru wierszy „Republika głuchoniemych” Ilji Kamińskiego. Poeta opowiada o okupacji małego miasteczka w Europie Wschodniej, najprawdopodobniej w Ukrainie, do której mogło dojść zarówno w latach 40. XX wieku, jak i w latach 20. XXI wieku.
Na wystawie przedstawiono prace następujących artystów: Oleh Kalashnik, Pavel Klusák o Petrze Válku, Maarja Kask & Neeme Külm & Ralf Lõoke & Ingrid Ruudi, Alfred Lenica, Katya Libkind, Ivan Melnychuk, Lada Nakonechna, Denys Pankratov, Anna Scherbyna & Liliana Zeic, Mikołaj Smoczyński, Ivan Svitlychnyi & Lera Polianskova, TanzLaboratorium, Wall Evidence, Ivan-Valentyn Zadorozhnyi, Ewa Zarzycka & Yaroslav Futymskyi
Więcej o wystawie pod linkiem.
Wrocław. Wystawa Jurija Biłeja „Europa II”
Od 22 marca do 12 czerwca we wrocławskiej Galerii Sztuki Współczesnej BWA można oglądać indywidualną wystawę ukraińskiego artysty Jurija Biłeja. Jego projekt EUROPA II nawiązuje do drogi do niepodległości trzech krajów, z którymi artysta jest ściśle związany: Ukrainy, Polski i Niemiec.
Wystawa Jurija Biłeja to opowieść o kulturze wizualnej wybranych momentów z historii trzech krajów europejskich, z którymi artysta jest związany: Ukrainy, Polski i Niemiec. Biłej skupia się nie na przełomach dziejowych, ale na mniej widocznych procesach historycznych, które doprowadziły do znaczących zmian politycznych czy systemowych. Opowiada o nich z perspektywy zewnętrznej i wewnętrznej, emigranta i imigranta. W ramach wystawy artysta podejmuje tematy wolności oraz demokracji i bada ich przemiany na mapie Europy, analizując materiały archiwalne pochodzące z okresu od lat 60. do 90 XX wieku.
Więcej informacji o wystawie pod linkiem.
Jurij Biłej – ukraiński artysta wizualny i kurator. Od 2015 roku mieszka i pracuje we Wrocławiu, a od 2022 roku także w Berlinie. Prace Biłeja skupiają się na tematach pokrewnych z doświadczeniem migracyjnym. Jest także kuratorem i współzałożycielem dwóch galerii: Detenpyla we Lwowie i Nowy Złoty we Wrocławiu.
W 2012 roku Jurij Biłej został jednym z założycieli grupy artystycznej „Open Group”. Działalność grupy opiera się na badaniach nad problematyką interakcji i komunikacji między ludźmi, artystami, sytuacją i przestrzenią, a także badaniami nad koncepcją „pracy zbiorowej”. W 2013 roku „Open Group” otrzymała nagrodę specjalną PinchukArtCenter, a w 2015 – nagrodę główną prywatnej galerii w Kijowie. W tym samym 2015 roku artyści grupy wzięli udział w wystawie „Nadzieja”, która reprezentowała Ukrainę na Biennale w Wenecji. W 2024 r. „Open Group” będzie reprezentować Polskę na Biennale Sztuki Współczesnej w Wenecji z projektem “Powtarzajcie za mną II”
Warszawa. „Tygrys w ogrodzie. Sztuka Marii Prymaczenko”
Od kwietnia do 30 czerwca 2024 w Muzeum Sztuki -owoczesnej w Warszawie można oglądać wystawę prac Marii Prymaczenko (1909–1997), ukraińskiej artystki i przedstawicielki sztuki naiwnej. Pomimo braku wykształcenia posiadała talent artystyczny, dzięki któremu stała się jedną z najważniejszych przedstawicielek sztuki ludowej, wypełniając swoje dzieła fantastycznymi motywami nawiązującymi do ukraińskiej mitologii i folkloru.
Wystawa zatytułowana „Tygrys w ogrodzie. Sztuka Marii Prymaczenko” jest prezentowana w przestrzeni wystawienniczej „Muzeum nad Wisłą”. Wystawie towarzyszą debaty, seminaria i spotkania, z których część odbędzie się w Solidarnym Domu Kultury Słonecznik. Pełny spis wydarzeń towarzyszących wystawie jest dostępny pod linkiem.
Wystawa powstała w oparciu o prace z kolekcji Eduarda Dymszyca i stanowi kontynuację projektu prezentowanego w 2022 roku we Lwowskim Muzeum Narodowym im. Andrzeja Szeptyckiego. To właśnie ze Lwowa do Warszawy nadesłano na potrzeby wystawy 89 prac Marii Prymaczenko z lat 1982–1994.
Podany w tytule wystawy ogród uosabia przyrodę, „która harmonijnie współistnieje z człowiekiem i dzięki jego pracy obdarza wszystkich swoją obfitością, a tygrys jest symbolem tego, co tajemnicze, fantazyjne i dzikie (Wszedł tygrys do sadu i zachwyca się, że jabłonie obrodziły, jabłek zatrzęsienie). Może też wskazywać na podejmowane próby znalezienia reprezentacji dla tego, co niebezpieczne. Po katastrofie czarnobylskiej Prymaczenko stworzyła także cykle prac związane z zagrożeniem atomowym i wojną (Wojna atomowa – niech będzie przeklęta! Żeby ludzie jej nie znali, łez nie wylewali!). Dzięki sile surrealizującej wyobraźni, poczuciu humoru, a także pewnej dozie optymizmu w jej pracach dominuje humanistyczny przekaz i wizja harmonijnego współistnienia światów ludzkiego i pozaludzkiego. Prymaczenko marzyła, „by ludzie żyli tak, jak kwitną kwiaty”, – czytamy w opisie wystawy.
Więcej o wystawie pod linkiem.
Lublin. Anatolij Biełow „Supersztuka Tolika”
Od 12 kwietnia do 11 maja w Galerii Labirynt w Lublinie będzie prezentowana wystawa ukraińskiego artysty Anatolija Biełowa. Wernisaż wystawy odbędzie się w piątek, 12 kwietnia o godzinie 19:00 w bibliotece galerii Asylum pod adresem ul. Lipowa 13 (wejście od ulicy Ofiar Katynia). Wernisażowi towarzyszyć będzie koncert i impreza queerowa.
Anatolij Biełow to kijowski artysta. Jego praktyki artystyczne w różnych okresach były związane z grafiką, street artem, performansem i wideo. Był jednym ze współzałożycieli grupy REP, która po Pomarańczowej Rewolucji stała się ważnym ośrodkiem na artystycznej mapie Ukrainy. Popularność zdobył dzięki elektronicznej muzyce. Zaczynał od muzyki performatywnej (stworzył zespół „Penoplast”), a od 2012 roku wraz z Goshą Babanskim współtworzy pierwszy ukraiński projekt queer-popowy „Liudska podoba”.
Podstawą jego metody twórczej jest osobiste doświadczenie, które najczęściej jest wspólne dla wielu osób ze społeczności LGBTQ+. Na wystawie w Bibliotece Azyl zobaczymy jego prace graficzne, filmy i najnowsze powstałe w Lublinie obrazy.
Więcej o wystawie pod linkiem.
Przygotowała Anastazja Werchowecka