Prawie każdego dnia w Ukraińskim Domu w Warszawie odbywają się różnorodne zajęcia dla dzieci i młodzieży. Dla jakich grup wiekowych są przeznaczone? Jakie są zasady rekrutacji? I co Ukraiński Dom oferuje nastolatkom, zwłaszcza absolwentom szkół? O specyfice tegorocznych projektów i priorytetowych kierunkach rozmawiamy z Jelyzawetą Majorową, koordynatorką programów dla dzieci i młodzieży Ukraińskiego Domu.
Jelyzaweto, jak trafiłaś do Ukraińskiego Domu? Dlaczego zdecydowałaś się zajmować właśnie programami dla dzieci?
Do Ukraińskiego Domu przyszłam w marcu 2022 roku, zostałam wolontariuszką, bo podobnie jak wiele innych Ukrainek chciałam być użyteczna. Ponieważ już studiowałam i mieszkałam w Polsce, znałam ten kraj, zaczęłam pomagać ukraińskim uchodźcom w znalezieniu mieszkania. To był wówczas jeden z największych problemów – wojenni uchodźcy przyjeżdżali do kraju, w którym nie mieli krewnych ani przyjaciół, nie znali języka i potrzebowali pomocy.
Po pierwszych trzech miesiącach wolontariatu podjęłam pracę w Ukraińskim Domu. Latem 2022 roku zostałam koordynatorką programów dla dzieci i młodzieży.
Czy wcześniej pracowała pani z dziećmi?
Tak, na początku swojej kariery pracowałam, z wykształcenia jestem pedagogiem (nauczycielką geografii). Ale potem zmieniłam zawód, w ostatnich latach, oprócz pracy w Ukraińskim Domu, pracuję jako kierownik projektu w międzynarodowej firmie. Mam dwa dyplomy wyższych uczelni – geografa-geomorfologa i urbanisty. I ta wiedza przydała mi się w pracy z dziećmi — już drugi rok z rzędu w Ukraińskim Domu prowadzimy zajęcia dla nastolatków poświęcone właśnie urbanistyce.
Jakie były zapotrzebowania dzieci, rodziców na początku pani pracy, półtora roku temu, a jakie są obecnie?
Organizowaliśmy pierwszy obóz dla dzieci latem 2022 roku i wtedy zdaliśmy sobie sprawę, że konieczne jest stworzenie miejsc spotkań, kół zainteresowań dla dzieci z Ukrainy. Otrzymywaliśmy wiele propozycji współpracy od różnych organizacji, staraliśmy się organizować programy dla dzieci i młodzieży przy minimalnych środkach finansowych, bo budżetu na to jeszcze nie było.
Po konsultacjach z rodzicami zdecydowaliśmy, w jakiсh kierunkach będziemy się rozwijać. Najpierw otworzyliśmy grupę ukraińskich ludowych tańców. Zrobiliśmy trzy pierwsze próbne zajęcia z ukraińskiej choreografii i to bardzo się spodobało. Przez cały 2023 rok nasze dzieci, bo już uważam je za swoje, ćwiczyły taniec trzy razy w tygodniu. W tym roku choreografia odbywa się raz w tygodniu. Mamy dwie grupy choreograficzne: dla dzieci w wieku 6-8 lat i 9-11 lat. Każda grupa liczy maksymalnie 15 dzieci. Nie ma specjalnych wymagań, najważniejsze to – chęć.
Czy są to grupy ze stałą obsadą? Czy można dołączyć do nich w ciągu roku?
Wszystkie zajęcia, łącznie z choreografią, są bezpłatne, zawsze można dołączyć. W każdy czwartek na stronie Ukraińskiego Domu na Facebooku i na naszym Instagramie otwieramy zapisy na przyszły tydzień. Wystarczy się zarejestrować. Zachęcamy i przypominamy dzieciom, które regularnie uczęszczają na nasze zajęcia, aby nie stresowały się brakiem czasu na zapisanie się na kolejną lekcję. Ponieważ zajęcia są bezpłatne, zdarza się, że ktoś się zapisuje, ale nie przychodzi. Dlatego obowiązuje zasada: dwie nieobecności na zajęciach bez uprzedzenia (przy rejestracji) – możliwość uczęszczania na zajęcia jest w ciągu miesiąca ograniczona.
Rejestracja jest wymagana tylko w przypadku choreografii, czy na wszystkie inne zajęcia?
Chętnych na dowolne zajęcia rejestrujemy jednorazowo – w czwartek. Każdy może od razu dokonać wyboru z całej listy. Na przykład w każdy poniedziałek mamy spotkania informacyjne. W każdy wtorek prowadzimy warsztaty z malarstwa, witraży i innych technik, które opierają się przede wszystkim na nauce ukraińskiej sztuki i kultury.
Proszę opowiedzieć o zajęciach ze sztuki.
Nasi wykładowcy to profesjonalni artyści z Ukrainy, uczą różnych technik malarskich, przy użyciu różnych materiałów, opowiadają o twórczości ukraińskich artystów.
Na przykład w marcu będziemy prowadzić warsztaty poświęcone twórczości wybitnej ukraińskiej artystki Marii Prymaczenko, dzieci będą malować w jej stylu. Na zajęcia malarskie nie ma ograniczeń wiekowych, może się na nie zapisać młodzież do 18 roku życia. Jednak dzieci do lat 9 muszą przychodzić z rodzicami.
Na zajęciach zapewniamy materiały. Mieliśmy jednak zajęcia z malowania na ubraniach, które dzieci przynosiły z domu.
Wspominała Pani o zajęciach z urbanistyki. Jakich ciekawych rzeczy dowiadują się dzieci podczas takich lekcji?
Już drugi rok z rzędu organizujemy zajęcia z urbanistyki dla młodzieży. Po pierwsze, jest to wykład tematyczny z zakresu urbanistyki. Opowiadamy między innymi o tym, jak zorganizowana jest praca komunikacji miejskiej, jak tworzy się budżet miasta, jak pracują władze miasta i innych podobnych rzeczach. Po zajęciach teoretycznych następuje część praktyczna, podczas której dzieci pracują w grupach i prezentują swoje projekty. Na przykład stworzyli projekt muzeum marzeń.
Latem 2023 roku naszym partnerem w tym projekcie był Urząd Miasta Warszawy. Za każdym razem odwiedzaliśmy ciekawe miejsca, pokazywaliśmy dzieciom, jak organizowane jest życie w stolicy Polski, porównywały z tym, jak to wygląda w ich rodzinnych miejscowościach. Były na przykład zajęcia o muzeach – dzieci wspominały, jakie muzea znajdują się w ich miastach. Albo jak wygląda transport miejski. Młodzież uczyła się między innymi przetwarzać informacje i pracować w zespole.
W ubiegłym roku odbyło się 16 spotkań poświęconych urbanistyce we współpracy z pozarządową organizacją „Efekt dziecka” i Western NIS Enterprise Fund. W tym roku, już samodzielnie, planujemy 26 spotkań przeznaczonych dla młodzieży w wieku od 10 do 15 lat. Rozpoczynają się w marcu, a odbywać się będą w każdą sobotę.
Uczestnicy będą mieli okazję zaprezentować swoje pomysły. Ważne jest również, aby zajęcia te stymulowały komunikację z rówieśnikami, której brakuje ukraińskim dzieciom w Polsce.
Czy państwa priorytety w tworzeniu dziecięcych projektów zmieniają się?
Uznaliśmy, że potrzebne są nie tylko zajęcia oparte o zabawę, ale także takie, które zawierają elementy z dziedziny kultury i estetyki. Zaczęliśmy prowadzić między innymi zajęcia z malarstwa witrażowego. Planujemy warsztaty malowania pisanek, podczas których dzieci poznają różne techniki pisanki, różne wzory, ukraińskie tradycje.
Uważamy, że naszym priorytetem jest promocja ukraińskiej kultury. I tak, w marcu, w każdy poniedziałek odbywać się będą zajęcia poświęcone sztukom pięknym i sztuce użytkowej Ukrainy.
Ponadto kładziemy nacisk na programy edukacyjne mające na celu rozwój świadomości obywatelskiej wśród nastolatków.
Czy macie zajęcia inkluzywne dla dzieci?
Nie mamy żadnych ograniczeń, na zajęcia może uczęszczać dziecko ze specjalnymi potrzebami, w tym dziecko na wózku inwalidzkim. W Ukraińskim Domu panuje przyjazna atmosfera i środowisko bez barier, wszystkie wydarzenia odbywają się na parterze.
W zeszłym roku w Ukraińskim Domu odbyły się spotkania dla absolwentów chcących podjąć studia na uczelniach w Polsce.
Tak, w tym roku kontynuujemy także projekt „Idę na studia” dla młodzieży i ich rodziców. Są to spotkania informacyjne dla przyszłych kandydatów i ich rodziców, podczas których omawiamy tegoroczne zasady rekrutacji. Informujemy krok po kroku, jakie dokumenty należy przygotować. W Polsce zasady przyjmowania na wyższe uczelnie są nieco inne niż w Ukrainie, dlatego informujemy o wszystkich możliwościach, jakie istnieją dla Ukraińców na uczelniach publicznych i prywatnych.
Zorganizujemy także spotkania dla rodziców dzieci, które uczą się w 8 klasach w polskich szkołach i będą w tym roku zdawać egzaminy, po których będą mogły ubiegać się o kontynuację nauki w liceach. Opowiemy, jak wygląda system szkolnictwa średniego w Polsce, jakie są możliwości kontynuowania nauki po 8 klasie.
Rejestracja na spotkania konsultacyjne, które odbędą się w kwietniu, również zostanie ogłoszona na naszych stronach w mediach społecznościowych.
Będzie także możliwość zapisania się na indywidualną konsultację w sprawie przyjęcia na studia lub do liceum.
A jeśli będzie dużo chętnych?
W zeszłym roku przyszło do nas 60 osób, wszystkie zostały przyjęte. Jestem pewna, że w tym roku każdy będzie mógł się zarejestrować. Nikomu nie odmawiamy.
Jakie są główne zadania programów Ukraińskiego Domu skierowanych do dzieci i nastolatków?
Staramy się dać dzieciom pewność i zrozumienie, że mają wpływ na otaczający je świat. Powrócą, żeby odbudowywać Ukrainę, wniosą swoją wiedzę, chęć zmian i wiarę we własne siły, że mogą wszystko.
Rozmawiała Albina Trubenkowa