W dniach 23-26 maja w Warszawie odbędą się Międzynarodowe Targi Książki, największe tego typu wydarzenie w Polsce. Na Placu Defilad oraz na pierwszym piętrze Pałacu Kultury i Nauki zaprezentuje się kilkaset wydawnictw z Polski, a także Włoch, Wielkiej Brytanii, Niemiec, Rumunii, Francji, Belgii, Chin i Japonii. Odrębnie prezentowane będzie także stoisko wydawców ukraińskich, na którym będzie można znaleźć książki z Ukrainy. Targom będą towarzyszyć spotkania z pisarzami, sesje autograficzne i warsztaty.
Opowiadamy, jak na Międzynarodowych Targach Książki w Warszawie będzie reprezentowana Ukraina.
Międzynarodowe Targi Książki w Warszawie to największe i najbardziej prestiżowe wydarzenie tego typu w Polsce, zrzeszające czytelników, wydawców, autorów, tłumaczy i ilustratorów. W tym roku targi odbędą się w dniach 23-26 maja, a gościem honorowym będą Włochy. Miejscem wydarzenia jest Plac Defilad oraz przestrzeń wokół Pałacu Nauki i Kultury, a także całe pierwsze piętro Pałacu oraz poszczególne sale na pozostałych piętrach. Udział w Targach zaplanowało kilkaset wydawnictw z różnych części Polski, a także z Ukrainy, Włoch, Wielkiej Brytanii, Niemiec, Rumunii, Francji, Belgii, Chin i Japonii.
Ukraińskie wydawnictwa na Międzynarodowych Targach Książki w Warszawie
Do udziału w tegorocznych Targach Książki w Warszawie zgłosiło się 10 wydawnictw z Ukrainy: Wydawnictwo „Starego Lewa”, „Ranok”, „Vivat, „Nora-druk”, „Nika Center”, „Duch i Litera”, ACCA, „Czas Zmin”, „Czas Majstriw” oraz Ukraiński Instytut Książki.
Wszystkie ukraińskie wydawnictwa można będzie znaleźć w jednym miejscu – stanowisku ukraińskich wydawnictw nr 134.
Ukraińska część programu Międzynarodowych Targów Książki w Warszawie
Tradycyjnie Międzynarodowym Targom Książki w Warszawie towarzyszy szereg wydarzeń: prezentacji, spotkań autorskich, dyskusji i warsztatów. Pełny program wydarzeń towarzyszących jest dostępny pod linkiem. Poniżej prezentujemy wydarzenia z udziałem ukraińskich pisarzy, tłumaczy, ilustratorów i znawców literatury.
„Fantastyka kontra historia”. Rozmowa Radka Raka i Switłany Taratoriny
Kiedy? Piątek, 24 maja, о 15:00
Gdzie? Pałac Kultury i Nauki, Sala „Kijów”
Gdzie kończy się fantastyka, a zaczyna rzeczywistość? Jak istotne wątki społeczne i historyczne ukazują się dzięki fantastycznej fabule i wyobraźni bohaterów? W swoich powieściach „Łazarz” i „Dom soli” ukraińska pisarka Switłana Taratorina przedstawia dynamiczną fabułę fantastyczną, odkrywając jednocześnie ukraiński pejzaż historyczny, z pomocą artystycznego języka. Wspólnie z pisarzem i laureatem Nagrody „Nike” Radkiem Rakiem porozmawiają o kontekstach historycznych w literaturze fantastycznej.
Switłana Taratorina – ukraińska pisarka pochodząca z Krymu, członkini ukraińskiego PEN Klubu. Autorka postapokaliptycznej powieści „Dom soli”, która bazuje na historii i mitologii Krymu. „Łazarz” to powieść z gatunku urban fantasy, która ujawnia imperialistyczne ambicje Rosji, nowa powieść autorki „Dom soli” ukazuje historię Półwyspu Krymskiego. Jej druga książka „Łazarz”, to urban fantasy, którego akcja rozgrywa się w Kijowie w 1913 roku. Współautorka kanału YouTube „Fantastic talk(s)”.
Radek Rak – polski pisarz fantastyki, a także praktykujący lekarz weterynarii. Pierwsze teksty publikował na forum internetowym i w czasopismach. Książkowym debiutem Raka była powieść „Kocham cię, Lilith”, wydana w 2014 roku. Najbardziej znaną książką autora jest powieść „Baśń o wężowym sercu albo Wtóre słowo o Jakóbie Szeli”, która ukazała się w 2019 roku w Polsce i w 2023 roku na Ukrainie. Radek Rak jest laureatem szeregu nagród literackich – między innymi dwukrotnie był laureatem nagrody im J. Żuławskiego, laureatem nagrody imienia A. Zaidla, Nagrody Literackoiej „Nike”.
„Krótka historia barszczu ukraińskiego” – spotkanie z Jewhenią Kuznecową i Sofją Sulij
Kiedy? Piątek, 24 maja, 17:30
Gdzie? Scena Komiksowa, namiot O
„Krótka historia barszczu ukraińskiego” to komiks wydawnictwa „Wydawnyctwo” autorstwa Jewheńji Kuzniecowej, ilustracje wykonała Sofia Sulij. „Nawet jeśli pijesz flat white z mlekiem kokosowym i zamawiasz do domu sushi – to jeśli w twej piersi bije ukraińskie serce, chcesz, czy nie rodzi się potrzeba, aby ugotować prawdziwy barszcz”. To samo przydarzyło się Andrijowi, prostemu chłopakowi, który z godnością przyjął barszczowe wyzwanie. Książkę tę można by nazwać „Odyseją barszczową”, gdyby Odyseusz w swoich podróżach nigdy nie opuszczał granic obwodu kijowskiego, lecz szukał odpowiedzi na podstawowe pytania dotyczące życia i śmierci w rzędach kapusty na rynku. Czy Andrij odnajdzie tajemnicę prawdziwego barszczu?” – czytamy w opisie komiksu.
Jewhenija Kuzniecowa – ukraińska pisarka, tłumaczka, pracownik naukowy Kijowskiej Szkoły Ekonomicznej. Doktor filozofii w zakresie studiów międzynarodowych i międzykulturowych Uniwersytetu Deusto. Autorka książek „Zapytajcie Mijeczkę”, „Gotujemy w smutku”, „Drabina”.
Sofija Sulij – artystka. Ukończyła Lwowską Narodową Akademię Sztuk Pięknych, zajmowała się malarstwem i ikonografią.
Renesans ukraiński lat dwudziestych XX wieku. Prezentacja „Miasta” Waleriana Pidmohylnego i „Podróży uczonego doktora Leonarda…” Mike’a Johannsena
Kiedy? Sobota, 25 maja, о 13:00
Gdzie? Pałac Kultury i Nauki, Sala im. Mikołajskiej
Rosyjska pełnoskalowa agresja spowodowała wzrost zainteresowania nie tylko współczesną kulturą ukraińską, ale także twórczością ukraińskich awangardowych artystów – przedstawicieli Rozstrzelanego Odrodzenia, którzy zostali zamordowani w latach 30. XX wieku podczas stalinowskich represji. Dowodem na to jest niedawne pojawienie się dwóch nowych przekładów na język polski dzieł ówczesnych pisarzy ukraińskich: Wałerjana Pidmohylnego „Miasto” (tłumaczenie Marcin Gaczkowski) oraz Mike’a Johannsena „Podróż uczonego doktora Leonarda” (tłumaczenie –Maciej Piotrowski).
„Miasto” to pierwsza powieść miejska w literaturze ukraińskiej, napisana przez Wałerjana Pidmohylnego w 1928 roku, w której, w odróżnieniu od tradycyjnej tematyki chłopskiej czy społecznej, akcent przesuwa się na problemy i wyzwania życia ludzi w mieście. Autor ukazuje życie w Kijowie lat dwudziestych XX wieku, gdzie nowoczesność walczy z pozostałościami przeszłości, a kultura ukraińska walczy z kulturą rosyjską. Głównym bohaterem powieści jest Stepan Radczenko, który przybył ze wsi do Kijowa i próbuje przyzwyczaić się do życia w wielkim mieście. Na tle historii głównego bohatera, który stara się zdobyć wykształcenie i znaleźć pracę, autor ukazuje Kijów w czasach ukrainizacji, ukazując codzienne życie ludzi.
„Podróż uczonego doktora Leonarda i jego przyszłej kochanki, pięknej Alczesty, do Słobożańskiej Szwajcarii” to druga powieść ukraińskiego pisarza Maika Johansena. Utwór ukazał się po raz pierwszy w formie dwóch odrębnych opowiadań w 1929 roku, a w 1932 dodano trzecią część. To powieść ironiczna, parodystyczna, w której ważna jest nie tylko treść, ale i forma. W książce można znaleźć wiele gier słownych, nawiązań do innych dzieł literackich, a także typowych postaci i technik z różnych gatunków literackich.
W dyskusji wezmą udział:
Maciej Piotrowski – historyk, ukrainista, tłumacz literatury ukraińskiej i menadżer kultury, a także współzałożyciel spotkań literackich i portalu Rozstaje.art. Przetłumaczył powieść Maika Johansena, tomik wierszy Hryhorija Czubaja „Niech odejdą z niczym” (2023), powieść „Żółty książę” Wasyla Barki (2022), zbiór opowiadań Andrija Bondara „Cerebro” (wspólnie z Walerym Butewiczem, 2020), teksty do muzycznego albumu Kuby Blokesza „Lwów. Szkice miejskie” (2015).
Jaryna Cymbal – ukraińska krytyczka i redaktorka literacka, badaczka literatury lat dwudziestych XX wieku, ukraińskiej awangardy. Starszy pracownik naukowy Zakładu Literatury Ukraińskiej XX wieku i Współczesnego Procesu Literackiego Instytutu Literatury im. T. Szewczenka, Narodowej Akademii Nauk Ukrainy.
„Mychajło Mohylańskyi. Pisarz i przemoc” – prezentacja zbioru utworów
Kiedy? Sobota, 25 maja, о 17:00
Gdzie? Pałac Kultury i Nauki, Sala „Kijów”
Mychajło Mychajłowycz Mohylanskyj (1873–1942) to jeden z twórców gatunku powieści intelektualnej w literaturze ukraińskiej XX wieku. Po ukazaniu się opowiadania „Morderstwo” (1925), w którym w postaci antagonisty – nieudanego „bohatera narodowego” sowieckie władze rozpoznały historyka Mychajła Hruszewskiego Mohylanski został objęty zakazem publikacji. „Honor” (1929), jedna z trzech powieści pisarza napisanych do szuflady, ukazała się po raz pierwszy w 1990 roku w kijowskim czasopiśmie literackim „Witczyzna”. „Ilza” (1937) i „Wsiudy strasti rokowyje” (1939), napisane po rosyjsku w Dniepropietrowsku, gdzie Mohylanski mieszkał w latach 1934-1941, przechowywane są w Centralnym Państwowym Archiwum – Muzeum Literatury i Sztuki Ukrainy. Obydwa dzieła są powieściami w pierwotnym znaczeniu tego słowa, czyli: romantycznymi, miłosnymi. Intertekstualność, intelektualna prowokacja i testowanie granic dla społeczeństwa radzieckiego lat 30. XX wieku, niejako wyemancypowanego przez rewolucję od „burżuazyjnej moralności” – tym charakteryzują się publikowane tutaj teksty. Utwory znalazły się w zbiorze „Mychajło Mohylanskij. Niepublikowane nowele”, który ukazał się nakładem wydawnictwa „Prawa Liudyny” w 2023 roku.
W rozmowie wezmą udział:
Mykoła Riabczuk – ukraiński pisarz, publicysta, między innymi czasopisma „Kultura Enter”, autor wielu książek, m.in. wydawanych w Polsce: „Od Małej Rusi do Ukrainy”, „Dwie Ukrainy”, „Ogród Metternicha”, „Ukraina. Syndrom postkolonialny” i „Poprzednie życie”. Laureat wielu nagród, m.in. najważniejszej Ukraińskiej Narodowej Nagrody Literackiej im. Tarasa Szewczenki, Nagrody Fundacji Antonowycza, Honorowej Nagrody Ministra Spraw Zagranicznych RP „Bene Merito”, honorowy prezes Ukraińskiego PEN Clubu oraz przewodniczący Środkowoeuropejskiej Nagrody Literackiej „Angelus”.
Maciej Piotrowski – historyk, ukrainista, tłumacz literatury ukraińskiej i menadżer kultury, a także współzałożyciel spotkań literackich i portalu Rozstaje.art. Przetłumaczył powieść Maika Johansena, tomik wierszy Hryhorija Czubaja „Niech odejdą z niczym” (2023), powieść „Żółty książę” Wasyla Barki (2022), zbiór opowiadań Andrija Bondara „Cerebro” (wspólnie z Walerym Butewiczem, 2020), teksty do muzycznego albumu Kuby Blokesza „Lwów. Szkice miejskie” (2015).
Wiktoria Serhijenko – historyczka Niemieckiego Instytutu Historycznego w Warszawie
„Tajemne uczucia małych czytelników”. O literaturze dziecięcej rozmawiają Hałyna Tkaczuk i Katarzyna Ryrych
Kiedy? Niedziela, 26 maja, о 11:00
Gdzie? Pałac Kultury i Nauki, Sala im. Mikołajskiej
Jak rozmawiać z dziećmi o trudnych doświadczeniach? Po pełnowymiarowej rosyjskiej inwazji ukraińscy pisarze dla dzieci aktywnie podejmują trudne tematy, wspierając dzieci w zderzeniu z zupełnie nową rzeczywistością, lękami, niepokojami i stratami. Hałyna Tkaczuk wraz z polską autorką książek dla dzieci Katarzyną Ryrych, która w swoich książkach również porusza trudne tematy, w tym wojnę, będą rozmawiać o literaturze i bohaterach, których dzieci potrzebują w dzisiejszym niespokojnym świecie.
Hałyna Tkaczuk – ukraińska pisarka dla dzieci, krytyczka literacka, redaktorka. Autorka takich książek dla dzieci jak „Sny Psa Patrona”, „Najważniejsza książka o zębach”, „Książka o śmieciach” (współautorka), „Błękitny notatnik”, dwujęzycznego polsko-ukraińskiego „ Ja i inne piękności” oraz wielu innych.
Katarzyna Ryrych – polska pisarka, autorka książek dla dzieci i dorosłych, a także poetka, naukowczyni i ilustratorka
„Portret miasta”. Premiera „Legend Lwowa” Jurija Wynnyczuka
Kiedy? Niedziela, 26 maja, о 14:00
Gdzie? Pałac Kultury i Nauki, Sala im. Mikołajskiej
Każde europejskie miasto jest pełne unikalnych legend, które wyrastają z jego historii. Ukraiński pisarz Jurij Wynnyczuk systematycznie pracuje nad kreowaniem kulturowego oblicza Lwowa. Jest autorem książek „Knajpy Lwowa”, „Tajemnice lwowskiej kawy” a także serii fascynujących powieści, których fabuła rozgrywa się we Lwowie na tle przełomowych momentów historycznych. Podczas spotkania Jurij Wynnyczuk zaprezentuje swoją nową przetłumaczoną książkę „Legendy Lwowa”, która ukazuje kulturowy portret tego galicyjskiego miasta. Wąskie uliczki i historyczne kamienice w jego prozie są kanwą magicznych i pełnych przygód opowieści.
Jurij Wynnyczuk – ukraiński pisarz, dziennikarz, redaktor. Do najsłynniejszych dzieł artystycznych Wynnyczuka należą powieści „Nocne panny” (1991), „Tango śmierci” (2012), „Apotekarz” (2015), „Cenzor snów” (2016), „Lutecja” (2017) i „Nocny reporter” (2019). Wśród dzieł dla dzieci znajduje się opowiadanie „Miejsce dla smoka” (1990) oraz cały cykl bajek: „Cukrowy kogut”, „Motyl uczy się życia”, opowieści o przyjaciołach Czeberiajczyków. Wynnyczuk znany jest także jako autor regionalistycznych książek historycznych „Legendy Lwowa” (1999), „Knajpy Lwowa” (2000), „Tajemnice Lwowskiej Kawy” (2001), a także licznych zbiorów i antologii literatury ukraińskiej.
Przygotowała Anastazja Werchowecka