Rada Najwyższa Ukrainy przyjęła poprawki do ustawy o edukacji, zgodnie z którymi wyniki Ukraińców uzyskane w szkołach i placówkach oświatowych za granicą będą uznawane w Ukrainie. Nowelizacja dotyczy zarówno edukacji formalnej, jak i nieformalnej, a więc zajęć w szkołach sobotnich czy nauki przedmiotów ukrainoznawczych w ramach projektów edukacyjnych. Zmiany w prawie wejdą w życie za trzy miesiące. Do tego czasu Gabinet Ministrów musi opracować mechanizm uznawania wyników nauczania.
26 lutego Rada Najwyższa Ukrainy przyjęła nowelizację w sprawie zmiany artykułu 6 Ustawy Ukrainy „O pełnym ogólnokształcącym wykształceniu średnim”, dotyczącą uznawania wyników nauczania uzyskanych przez obywateli Ukrainy za granicą. Zgodnie z zatwierdzonymi zmianami art. 6 uzupełnia się następującym ustępem: „Obywatele Ukrainy mają prawo do uznania wyników nauczania, uzyskanych w drodze kształcenia formalnego i/lub nieformalnego w placówkach oświatowych zlokalizowanych za granicą (z wyjątkiem państwa uznanego przez Radę Najwyższą Ukrainy za państwo agresora lub państwo okupujące), zgodnie z procedurą zatwierdzoną przez Gabinet Ministrów Ukrainy
– W rzeczywistości do ustawy Ukrainy „O pełnym ogólnokształcącym wykształceniu średnim” dodawany jest tylko jeden artykuł, ale fundamentalnie ważne jest tutaj potwierdzenie prawa obywateli Ukrainy do uznania ich wyników edukacyjnych uzyskanych za granicą. Jeśli wcześniej, począwszy od 2022 roku, kwestia ta była regulowana przepisami wykonawczymi, na przykład rozporządzeniem Ministerstwa Edukacji i Nauki, pismami ministerstwa, jego zaleceniami, to teraz ten zapis został włączony do ustawy, ma więc znacznie większą wagę – wyjaśnia w komentarzu dla „Naszego Wyboru” dyrektor Warszawskiej Szkoły Sobotniej, a także jeden z uczestników grupy roboczej, która pracowała nad projektem ustawy Ołeksandr Pustowyj.
Kolejny ważny aspekt, na który zwraca on uwagę, dotyczy tego, że od tej pory uznawane będą wyniki „zdobyte na drodze formalnej i/lub nieformalnej edukacji”.
– Podmiotami formalnej działalności edukacyjnej są szkoły za granicą, które mają licencję wydaną albo przez Ukrainę, albo przez kraj zamieszkania dziecka – wyjaśnia Pustowyj. Wcześniej, od 2022 roku, zaliczanie ocen było możliwe wyłącznie z zarejestrowanych szkół. I nawet w tym przypadku zależało to od woli dyrektora szkoły ukraińskiej, a sam proces nie był uregulowany.
Jednak po rozpoczęciu pełnowymiarowej inwazji Rosji na Ukrainę, gdy wiele dzieci opuściło kraj i wyjechało za granicę w poszukiwaniu bezpieczeństwa, utworzono tam wiele ukraińskich ośrodków edukacyjnych.
– Są to zarówno szkoły całodzienne, jak i sobotnie i niedzielne. Wiele z nich nie posiada formalnego statusu szkół, lecz są to jedynie projekty lub ośrodki edukacyjne. Przyjęte prawo pozwala obecnie na zaliczanie efektów kształcenia nawet w takich placówkach – podkreśla w komentarzu dla „Naszego Wyboru” dyrektorka Warszawskiej Szkoły Ukraińskiej (SzkoUA) i uczestniczka grupy roboczej, która pracowała nad projektem ustawy Oksana Kołesnyk.
Obecnie każda placówka, które zapewnia edukację ukraińskim dzieciom za granicą, będzie mogła złożyć wniosek do Ministerstwa Edukacji Ukrainy i po przejściu kontroli otrzymać zgodę na zaliczenie wyników nauki w tym centrum. Jak wyjaśnia Oksana Kołesnyk, rejestracja podmiotów działalności edukacyjnej za granicą w rejestrze, który w najbliższym czasie wdroży Ministerstwo Edukacji i Nauki Ukrainy, nie jest obowiązkiem, lecz prawem, czyli jest dobrowolna.
– Wyjaśnię to na przykładzie naszej szkoły. Warszawska Szkoła Ukraińska jest projektem edukacyjnym, a nie szkołą zarejestrowaną w Ukrainie (choć mamy tam partnerską placówkę edukacyjną). I od tej pory, dzięki zmianom w prawie, nasze dokumenty – wykazy ocen, informacje o tym, że dziecko osiągnęło odpowiedni poziom wykształcenia, które wydajemy naszym uczniom, będą uznawane przez szkoły w Ukrainie – wyjaśnia Oksana Kołesnyk.
Kolejnym pozytywnym aspektem nowelizacji, zdaniem Ołeksandra Pustowoja, jest to, że Ukraina w końcu zwróciła uwagę na liczne ośrodki edukacyjne, które istnieją za granicą. Teraz państwo ukraińskie musi dostrzec zagraniczne centra ukraińskiej nieformalnej działalności edukacyjnej, między innymi takiej jak działalność szkoły sobotniej prowadzonej przez Fundację Ukraiński Dom. A sobotnia szkoła działa już 9. rok. Obecnie pojawiła się nadzieja, że my, jak i kilkaset podobnych szkół we wszystkich krajach świata, pojawimy się w ukraińskim ustawodawstwie jako istniejące podmioty – podkreśla Pustowyj.
– Przyjęta ustawa jest z pewnością pozytywnym krokiem zarówno dla tych, którzy chcieliby wrócić do Ukrainy, jak i dla tych, którzy pozostają za granicą i kontynuują naukę w ukraińskich edukacyjnych ośrodkach – podsumowuje dyrektorka Warszawskiej Szkoły Ukraińskiej.
Anastazja Werchowecka