Redakcja „Naszego Wyboru” już tradycyjnie przygotowała wybór wydarzeń ukraińskich w Polsce, które odbędą się w lutym i na początku marca 2025 roku. Są to koncerty, wystawy, pokazy filmowe, prezentacje literackie i spotkania.
Koncerty
Koncert Jerry Heil w Krakowie
9 lutego 2025 roku w Krakowie odbędzie się koncert ukraińskiej piosenkarki Jerry Heil.
Jerry Heil – Jana Szemajewa – ukraińska piosenkarka i autorka tekstów piosenek. Stała się znana przede wszystkim jako wideoblogerka i wykonawczyni coverów piosenek zagranicznych i ukraińskich artystów. Zdobyła większą popularność dzięki swojej oryginalnej piosence „Ochrana, otmiena” z debiutanckiego albumu „Ja — Jana”. Jerry Heil jest finalistką Krajowych Kwalifikacji Konkursu Piosenki Eurowizji w 2020 i 2023 roku, uczestniczką Eurowizji w 2024 roku razem z Alyoną Alyoną.
Od początku pełnoskalowej inwazji na Ukrainę piosenkarka angażuje się w akcje charytatywne na rzecz Sił Zbrojnych Ukrainy. Razem z inną ukraińską artystką Alyoną, Alyona nagrała utwory muzyczne z polskimi raperami Gedzem i Trill Pememem, a także wspólne kompozycje z polskimi artystami Ochmanem i Przyłu.
Początek koncertu o 19:00 – Klub Kwadrat przy ul. Stanisława Skarżyńskiego 1.
Bilety można nabyć pod linkiem.
Występ Jurija Andruchowycza i Karbido podczas benefisu Bohdana Zadury
W czwartek 13 lutego w Teatrze Starym w Lublinie odbędzie się koncert charytatywny z okazji urodzin Bohdana Zadury. W tym roku polski poeta i tłumacz obchodzi 80. urodziny. Wydarzenie rozpocznie się o godzinie 18:00 przy ul. Jezuickiej 18. Wstęp wolny.
Podczas wydarzenia wystąpi również polsko-ukraiński zespół Karbido, który od 2005 roku współpracuje z ukraińskim pisarzem Jurijem Andruchowyczem. Wspólnie wydali kilka płyt: „Samogon”, „Cynamon (z dodatkiem Indii)”, „Absynt”.
W Poznaniu Karbido i Andruchowycz zagrają utwory z nowego albumu, opartego na powieści „Radio Noc” – nowym dziele Andruchowycza, która ukazała się w 2021 roku w Ukrainie, a w 2023 roku w Polsce. Przedstawia ona półfikcyjną historię życia Josypa Rotskiego. Burzliwe losy głównego bohatera „Radia Noc” stały się kanwą do ponownego przemyślenia wydarzeń politycznych w Ukrainie w trakcie i po Rewolucji Godności.
Bohdan Zadura – polski poeta, prozaik i tłumacz pochodzący z Puław. Zdobył uznanie dzięki świetnym tłumaczeniom literatury węgierskiej i amerykańskiej. Obecnie jest jednym z najwybitniejszych polskich tłumaczy prozy i poezji ukraińskiej. Tłumaczył między innymi dzieła takich autorów, jak Jurij Andruchowycz, Andrij Bondar, Andrij Lubka, Wasyl Słapczuk i Serhij Żadan. W 2021 roku otrzymał prestiżową Nagrodę Angelus za tłumaczenie książki Kateryny Babkiny „Nikt tak nie tańczył jak mój dziadek”.
Podczas wydarzenia odbędzie się również zbiórka pieniędzy na potrzeby Sił Zbrojnych Ukrainy, a konkretnie batalionu „Chartija” w którym obecnie służy ukraiński pisarz, poeta i muzyk Serhij Żadan. Więcej informacji na temat wydarzenia, między innymi zbiórki, można znaleźć w naszym anonsie.
Amil Nasirow. Stand-up „Będę gadać” / „Budu bałakaty”
Od 7 do 24 lutego jeden z liderów zespołu „Kurhan & Agregat” i odtwórca jednej z głównych ról w filmie „Luksemburg, Luksemburg” Amil Nasirow wyruszy na tourne po Europie, odwiedzając 15 miast. Zaprezentuje serię charytatywnych stand-up występów zatytułowanych „Będę gadać”. Wszystkie zebrane środki komik przekaże na potrzeby Sił Zbrojnych Ukrainy. W ramach trasy Nasirow odwiedzi Polskę, Irlandię, Niemcy, Szwajcarię, Austrię, Słowację, Czechy, Hiszpanię, Holandię i Portugalię. W Polsce występy odbędą się:
- 13 lutego, о 19:30 – Kraków. Bilety można nabyć pod tym linkiem.
- 14 lutego, о 19:30 – Wrocław. Bilety można nabyć pod tym linkiem.
- 21 lutego, о 19:30 – Warszaw. Bilety można nabyć pod tym linkiem.
- 22 lutego, о 18:30 – Poznań. Bilety można nabyć pod tym linkiem.
- 24 lutego, о 19:00 – Łódź. Bilety można nabyć pod tym linkiem.
„Nie będę długo tłumaczyć, co to będzie i o czym będę gadać, ale powiem jedno: postaram się, żebyście poczuli się tak, jakbyście byli w kuchni o czwartej rano z kumplem lub przyjaciółką i rozmawiali na różne tematy, a mieli ochotę walnąć herbatkę z cytryną” – komentuje swoją trasę Amil Nasirow.
Bilety na występy Amila Nasirowa w Polsce kosztują od 150 zł, w zależności od miasta.
Drewo w Warszawie
16 lutego o 18:00 w Centrum Kultury „Ochota” (OKO) w Warszawie przy ul. Radomskiej 13/21 wystąpi ukraiński zespół „Drewo”.
„Drewo” to pierwszy i najstarszy zespół pieśni tradycyjnych w Ukrainie, założony w 1979 roku przez profesora etnomuzykologii Jewhena Jefremowa. Przez dziesięciolecia działalności zespół zbierał, badał i wykonywał ukraińskie pieśni ludowe, czerpiąc inspirację z bogatych tradycji regionów wiejskich i miejskich centralnej i wschodniej Ukrainy. W skład zespołu wchodzą doświadczeni muzykolodzy, kompozytorzy i badacze folkloru.
Podczas koncertu „Drewo o Miłości” artyści zaprezentują specjalny program romantyczny przygotowany dla OKO: piosenki o miłości w różnych wersjach – od romansów lirycznych po ballady. Niektóre utwory zostaną wykonane w tradycyjnej manierze, możliwie najbliższej oryginałom, inne natomiast zostaną wykonane w oparciu o własne aranżacje instrumentalne zespołu. W skład zespołu „Drewo” wchodzą: Jewhen Jefremow, Tetiana Sopiłka, Jurij Pastuszenko, Hanna i Serhij Ochrymczukowie.
Bilety można kupić w kasie lub online. Więcej informacji o koncercie pod linkiem.
1914 w Warszawie
„1914” – lwowski zespół grający black і death metal, założony w 2014 roku. Twórczość „1914” to artystyczna reinterpretacja I wojny światowej. Podczas koncertów muzycy zanurzają się w atmosferę wydarzeń historycznych, o których opowiadają: ubierają się w mundury wojskowe z czasów I wojny światowej, a w swojej muzyce wykorzystują odgłosy strzałów, nalotów, ryk sterowców, czy fragmenty przemówień światowych przywódców.
„Mój stosunek do własnej wcześniejszej twórczości nie zmienił się (wraz z rozpoczęciem pełnoskalowej inwazji – red.), moje poprzednie albumy nie przestały być aktualne. Wręcz przeciwnie, ostatnia płyta, którą nagraliśmy w zeszłym roku, krótko przed inwazją, jest dla mnie ważna – to płyta o zwycięstwie życia i o nadziei. (…) Doskonale zdawałem sobie sprawę, że jesteśmy w stanie wojny od 2014 roku. (…) Zawsze mówiłem ze sceny i we wszystkich moich poprzednich wywiadach, że od ośmiu lat jesteśmy w stanie wojny i toczymy wojnę z Imperium Rosyjskim” – mówi lider zespołu Dmytro Kumar w wywiadzie dla gazety „Słuch”.
Koncert zespołu „1914″ w Warszawie odbędzie się 27 lutego o godzinie 18:00 w klubie Hydrozagadka (ul. 11 listopada). Bilety można kupić pod linkiem.
Klavdia Petrivna
Na początku marca w Polsce wystąpi ukraińska piosenkarka Kławdia Petriwna. Koncerty odbędą się w trzech miastach: Warszawie, Wrocławiu i Krakowie. Bilety w cenie od 159 zł są już w sprzedaży.
Kławdia Petriwna to pseudonim artystyczny piosenkarki Sołomiji Opryszko. Popularność zyskała dzięki TikTokowi. Na początku swojej kariery piosenkarka pozostawała anonimowa, jednak z czasem jej nazwisko i osobowość stały się znane opinii publicznej. Piosenkarka zyskała szczególną popularność dzięki piosence „Ja szczasływa ”, a następnie – „Barabany”, którą wykonuje w duecie z ukraińskim piosenkarzem popowym Artemem Pywowarowym. Piosenkarka wydała już również album studyjny „Jide dach”, który ukazał się w 2024 roku.
W marcu 2025 roku Kławdia Petriwna po raz pierwszy wystąpi z solowym koncertem w Polsce. Koncerty odbędą się:
- 1 marca – Warszawa. Bilety można nabyć pod linkiem.
- 4 marca – Wrocław. Bilety można nabyć pod linkiem.
- 5 marca – Kraków. Bilety można nabyć pod linkiem
Na koncertach zabrzmią znane już przeboje piosenkarki, takie jak „Ja szczasływa”, „Ne liakaj” i „Imperatory”. Piosenkarka planuje także zaprezentować publiczności nową piosenkę. „Będzie to wydarzenie, podczas którego nie będzie można usiedzieć w miejscu. Będziemy tańczyć, śpiewać, a może nawet wymyślimy nowy trend na TikToku” – czytamy w opisie wydarzenia.
PianoBoy i Mojsej
Na początku marca w ramach europejskiej trasy koncertowej w Lublinie i Katowicach wystąpią ukraińscy muzycy Pianoboy i Mojsej.
1 marca o godzinie 17:00 muzycy wystąpią w Centrum Kultury w Lublinie. Bilety można kupić pod linkiem.
2 marca o godzinie 19:00 koncert PianoBoya i Mojseja odbędzie się w Katowicach w Timers Garage Teatr & Klub Muzyczny, pod adresem gen. Jankego 132. Bilety można nabyć pod linkiem.
W drugiej połowie marca muzycy wystąpią także w Gdańsku, Poznaniu i Wrocławiu.
Pianoboy to projekt muzyczny muzyka Dmytra Szurowa, byłego pianisty zespołów Okean Elzy i Esthetic Education. Od 2009 roku PianoBoy wydał 4 albumy studyjne i współpracował z takimi ukraińskimi muzykami, jak Jamala, Boombox i TNMK.
Mojsej Bondarenko jest ukraińskim skrzypkiem, który służy w Siłach Zbrojnych Ukrainy jako medyk bojowy. Ma własny projekt muzyczny Mojsej. Muzyk wziął udział w konkursie kwalifikacyjnym do Eurowizji 2023, a także odwiedził Stany Zjednoczone z oficjalną delegacją Ministerstwa do Spraw Weteranów. Występował na koncertach charytatywnych w wielu polskich miastach.
Okean Elzy w Łodzi i Wrocławiu
„Okean Elzy” to jeden z najsłynniejszych ukraińskich zespołów muzycznych, założony we Lwowie w 1994 roku. Liderem i wokalistą zespołu jest Swiatosław Wakarczuk.
Na początku marca zespół wystąpi w Łodzi i Wrocławiu, gdzie zaprezentuje utwory jednocześnie z dwóch albumów: „Toj deń” – dziesiątego albumu zespołu w języku ukraińskim i „Lighthouse” – pierwszego anglojęzycznego wydawnictwa zespołu.
Marcowe koncerty odbędą się:
- Łódź, 4 marca, godz. 20:00, Wytwórnia, ul. Łąkowa 29. Bilety w cenie od 283 zł można nabyć pod linkiem.
- Wrocław, 6 marca, godz. 20:00, Hala Orbita, ul. Wejherowska 34. Bilety w cenie od 178 zł można nabyć pod linkiem.
Przypominamy jednocześnie, że koncert „Okeanu Elzy” w Warszawie zaplanowano na 31 maja.
Koncert zespołu „Odyn w Kanoe” w Gdańsku
W marcu zespół „Odyn w Kanoe” rozpoczyna charytatywną trasę koncertową po Europie. Środki zebrane podczas koncertów zostaną przekazane na wsparcie Sił Zbrojnych Ukrainy.
W poniedziałek, 10 marca, o godz. 19:00, w Gdańsku, w klubie Stary Maneż (ul. Juliusza Słowackiego 23) odbędzie się koncert zespołu „Odyn w Kanoe”.
Wstęp płatny. Bilety w cenie 125 zł można nabyć online pod linkiem.
„Odyn w Kanoe” to ukraiński zespół grający muzykę indie, założony w 2010 roku we Lwowie. Zespół tworzą wokalistka Iryna Szwajdak, gitarzysta Ustym Pochmurski i perkusista Ihor Dzikowski.
Więcej informacji o wydarzeniu – pod linkiem.
Pokazy filmów
„Jaremczuk. Niezrównany świat piękna”
W lutym 2025 roku odbędzie się cykl pokazów filmu „Jaremczuk. „Niezrównany świat piękna” – dokumentu o ukraińskim artyście Nazariju Jaremczuku.
W filmie wykorzystano archiwa rodzinne rodziny Jaremczuków, a także nagrania wideo z Centralnego Archiwum Państwowego. Film ukazuje twórczą drogę piosenkarza: światowe trasy koncertowe, prześladowania ze strony KGB, a także występy w Czarnobylu i Afganistanie. Pomysłodawcą filmu była córka Nazarija Jaremczuka, Maria Jaremczuk. Reżyserem filmu jest Artem Hryhorjan.
Praca nad filmem trwała około trzech lat. Według Instytutu Informacji Masowej film stał się najbardziej dochodowym filmem dokumentalnym w Ukrainie.
W ciągu trzech weekendów obejrzało go prawie 63 tysiące widzów, a łączna kwota wpływów wyniosła 9,9 miliona hrywien. W lutym-marcu 2025 roku film „Jaremczuk. „Niezrównany świat piękna” zostanie pokazany w Polsce. Pokazy filmowe odbędą się w następujących miastach:
- Warszawa – 6, 8 i 9 lutego, Kino Atlantic. Bilety można nabyć pod linkiem.
- Gdańsk – 6 i 17 lutego, Instytut Kultury Miejskiej. Bilety można nabyć pod linkiem.
- Poznań – 8 lutego, Kino Rialto. Bilety można nabyć pod linkiem.
- Kraków – 11 lutego, Kino Kijów. Bilety można nabyć pod linkiem.
- Katowice – 12, 18, 23, 26 lutego i 3 marca, Kino Kosmos. Bilety można nabyć pod linkiem.
„Ja, Pobieda i Berlin” w Gdańsku
12 lutego o 17:30 w Gdańsku odbędzie się pokaz ukraińskiego filmu fabularnego „Ja, Pobieda i Berlin”. Pokaz odbędzie się w ramach cyklu spotkań „Kulturalne” w Kino Kameralne Cafe, pod adresem Lektykarska 4. Bilety w cenie od 22 zł można nabyć pod linkiem.
„Ja, Pobieda i Berlin” – ukraiński film fabularny w reżyserii Olhi Riaszynoji. Film trafił do kin w Ukrainie w 2024 roku. Film powstał na podstawie, wydanego w 2006 roku, opowiadania „Ja, Pobieda i Berlin”, autorstwa ukraińskiego muzyka Kuźmy Skriabina (prawdziwe nazwisko Andrij Kuzmenko). Akcja filmu rozgrywa się we Lwowie na początku lat 90. XX wieku, gdzie główny bohater, początkujący muzyk Kuźma, przygotowuje się do koncertu. Jednak na trzy dni przed występem Kuźma wraz ze swoim przyjacielem Bardem jedzie do Berlina starą Pobiedą, aby wymienić swój radziecki samochód na nowego mercedesa. Kuźma obiecuje swojej dziewczynie Barbarze, że wróci do domu nowym samochodem, a chłopakom z zespołu, że przyjadą na występ.
Zdjęcia do filmu trwały od 2020 roku i odbywały się we Lwowie, Kijowie i Berlinie. W rolach głównych wystąpili: Iwan Blindar, Maria Stopnyk i Wołodymyr Hewa. W filmie rozbrzmiewają także covery piosenek Kuźmy Skriabina.
Warszawa. Bezpłatny pokaz studenckich filmów krótkometrażowych o Ukrainie
13 lutego o 19:15 w Kinie Elektronik odbędzie się pokaz studenckich filmów krótkometrażowych o Ukrainie – „Ukraina w obiektywie młodych”. Wydarzenie organizowane jest w ramach trzeciej rocznicy wybuchu wojny w Ukrainie. Widzowie obejrzą filmy ukraińskich studentów Warszawskiej Szkoły Filmowej. Wstęp jest bezpłatny, ale należy wcześniej otrzymać wejściówkę w kasie kina.
W ramach pokazu widzowie obejrzą następujące filmy:
„Metaliczny posmak” – historia ukraińskiego nastolatka, który wraz ze swoją chorą matką ukrywa się w piwnicy przed ostrzałem. Nadchodzi jednak moment, kiedy musi opuścić swoją kryjówkę, aby znaleźć wodę i pożywienie. Reżyserem i scenarzystą filmu jest Iwan Krupenikow.
„Podorożnyk” – film opowiada historię Wani, mieszkańca ukraińskiego miasteczka okupowanego przez Rosjan. Jego rodzice zostali zamordowani, a oni chcą zabrać Wanię i inne dzieci do Rosji. Jednak chłopcu udaje się uciec. Reżyserką filmu jest Maryna Susłoweć.
„To ja” – historia pacyfisty Tarasa, który po wybuchu wojny postanawia przeprowadzić się na wieś. Jednak jego była żona przywozi do niego córkę. Od tego momentu życie Tarasa ulega zmianie. Reżyserką filmu jest Anastazja Susłoweć.
„Moja” – historia 70-letniej emerytki Elżbiety, która odmawia pomocy swojej ukraińskiej pomocy domowej Oksanie. Kiedy nagle Ukrainka znika, Elżbieta postanawia ją odnaleźć. Dzięki temu dowiaduje się wiele o losie ukraińskich uchodźców. Reżyserką filmu jest Kaja Sajdak.
Po pokazie odbędzie się spotkanie z twórcami filmów. Więcej o wydarzeniu można dowiedzieć się pod linkiem.
„Byliśmy rekrutami”
Pod koniec lutego w Warszawie i Krakowie odbędzie się pokaz ukraińskiego filmu „Byliśmy rekrutami” – ukraiński film mockumentalny opowiadający o szlaku bojowym 3. Brygady Szturmowej. Głównym bohaterem jest 19-letni rekrut o pseudonimie „Dziennikarz”, grany przez aktora Borysa Sawenko. Rzeczywiście ukończył „Kurs Młodego Żołnierza” w brygadzie, chociaż teraz jest cywilem. W drodze z Kijowa na front przez cały film rozmawia z czynnymi żołnierzami legendarnej jednostki: „Wschód”, „Dok”, „Chata”, „Istok”, „Dacyk”, „Helga”, „Tocha” i „Chmuryj”. Opowiadają o sobie, swoich motywacjach do służby, pracy na froncie i przemyśleniach na temat wojny.
Jak mówi reżyser filmu, Liubomyr Lewyckyj, nie jest to opowieść o konkretnych działaniach bojowych na froncie, lecz film o czynnych żołnierzach i ich doświadczeniach na wojnie.
W Warszawie pokaz odbędzie się 22 lutego o godzinie 19:30 w kinie Atlantic przy ul. Chmielnej 33. Bilety można nabyć w kasie kina lub pod linkiem. Podczas spotkania odbędzie się spotkanie z reżyserem filmu Liubomyrem Lewyckym oraz żołnierzami 3. Brygady Szturmowej.
W Krakowie pokaz odbędzie się 27 lutego o godzinie 19:00 w kinie Kijów przy Alei Zygmunta Krasińskiego 34. Bilety można nabyć pod linkiem. Po pokazie odbędzie się spotkanie z reżyserem filmu oraz żołnierzami 3. Brygady Szturmowej.
Fenomen Artes-u. O awangardzie artystycznej we Lwowie w latach 20. i 30. XX wieku
Prezentacja Andrija Bojarowa
W sobotę 8 lutego o godz. 16.00 w Domu Spotkań z Historią (DSH) w Warszawie odbędzie się spotkanie z lwowskim artystą, badaczem i znawcą sztuki współczesnej Andrijem Bojarowem. Wydarzenie poświęcone będzie awangardowej grupie artystycznej Artes, która działała we Lwowie na początku XX wieku.
Artes to lwowska awangardowa grupa artystyczna działająca w latach 1929-1935. W odróżnieniu od większości ówczesnych grup artystycznych we Lwowie, Artes miał charakter wielonarodowościowy. W swojej twórczości członkowie grupy zwracali się ku nurtom surrealizmu, symbolizmu, abstrakcjonizmu, kubizmu, konstruktywizmu i innym modnym stylom w ówcześnie sztuce europejskiej.
O działalności grupy artystycznej opowie Andrij Bojarow, architekt i artysta, niezależny kurator wystaw, badacz i tłumacz, znawca sztuki awangardowej XX wieku, lwowskiego środowiska artystycznego lat 20. i 30. XX wieku, a także modernizmu i surrealizmu.
Andrij Bojarow był inicjatorem i współorganizatorem wielu wystaw zarówno w Ukrainie, jak i w Polsce, między innymi „Montaże. Debora Fogel i nowa legenda miasta” w Muzeum Sztuki w Łodzi.
Podczas spotkania będzie można nabyć książkę Piotra Łukaszewicza „Artes. Nowocześni plastycy lwowscy”, wydaną w 2023 roku przez wydawnictwo Ossolineum, a także książka „Zrzeszenie Artystów ARTES (1929–1935) i inne historie lwowskiego modernizmu”, wydaną w 2021 roku przez Centrum Historii Miejskiej we Lwowie w tłumaczeniu Andrija Bojarowa.
Prezentacja tomiku poezji Olgi Olchowej
„Ukraiński Dom” w Warszawie i Wydawnictwo Stary Lew zapraszają na autorską prezentację nowego tomiku poezji Olgi Olchowej „…jeśli nie teraz?”.
Spotkanie odbędzie się 11 lutego, o 18:30, w Ukraińskim Domu w Warszawie (ul. Zamenhofa 1).
Wstęp wolny – po wcześniejszej rejestracji.
Olga Olchowa jest współczesną ukraińską poetką, menedżerką literacką, kuratorką Łuckiej Rezydencji Literackiej, założycielką aplikacji mobilnej LitCom i członkinią ukraińskiego PEN-u. Autorka trzech zbiorów poezji, współautorka licznych antologii, redaktorka antologii, autorka wieloformatowej baśni „Skąd przychodzi radość” oraz prac naukowo-metodycznych. Jej prace publikowano w almanachach literackich i periodykach.
Spotkanie poprowadzi Sasza Iwaniuk, ukraińska pisarka i badaczka, założycielka Klubu Literackiego „Po-susidski”, adiunktka na Uniwersytecie Warszawskim.
Spotkania z Jurijem Andruchowyczem, Sofią Andruchowycz i Andrijem Kurkowem w ramach festiwalu Odessa w Krakowie
22 lutego w Krakowie rozpocznie się Międzynarodowy Festiwal Literatury „Odessa”, w którym udział wezmą autorzy z Ukrainy, Polski, Włoch i innych krajów. Celem festiwalu jest podkreślenie wpływu kulturalnego Odessy i promocja związków miasta z innymi metropoliami kulturalnymi Europy i świata. Festiwal odbywa się w kilku lokalizacjach i sekcjach. Oprócz czytań literackich odbywają się również dyskusje na tematy polityczne. Festiwal jest dwujęzyczny – utwory literackie czytane są po ukraińsku i w języku oryginału.
Na tegorocznym festiwalu wystąpią Jurij i Sofia Andruchowycz oraz Andrij Kurkow.
24 lutego Jurij Andruchowycz, Andrij Kurkow i włoska pisarka Francesca Melandri przeczytają wiersze poetów, którzy zginęli na wojnie – Wołodymyra Wakułenki, Maksyma Krywcowa i Wiktorii Ameliny. Spotkanie poetyckie odbędzie się o godzinie 15:00 w Pałacu Potockich (ul. Rynek Główny 20).
24 lutego o 16:30 Andrij Kurkow będzie czytał teksty o tematyce wojennej – teksty dziennikarskie, notatki, a także własne wpisy do pamiętnika. O 18:00 Jurij Andruchowycz wraz z polskim pisarzem Andrzejem Stasiukiem przeczytają swoje eseje o Europie Środkowej, będące literackim portretem miejsc, które odwiedzili.
26 lutego o 18:00 Sofia Andruchowycz zaprezentuje swoją trylogię „Amadoka”. W książce pisarka przeplata wydarzenia z przeszłości od 1920 roku do chwili obecnej z historią pewnej ukraińskiej rodziny.
Wstęp na wszystkie wydarzenia jest bezpłatny. Pełny program festiwalu można znaleźć pod linkiem.
Wystawy
Powtarzajcie za mną II
Od 15 lutego w Galerii Zachęta w Warszawie będzie można oglądać wystawę „Powtarzajcie za mną II” ukraińskiej grupy artystycznej Open Group.
„Powtarzajcie za mną II” to projekt audiowizualny mający na celu przekazanie wrażeń życia w warunkach nieustannego ostrzału i masowej inwazji rosyjskiej. Projekt na Biennale w Wenecji składa się z dwóch filmów. Pierwszy z nich nakręcono w sierpniu 2022 roku w Ukrainie, a jego uczestnikami byli uchodźcy wewnętrzni z różnych regionów Ukrainy, którzy trafili do tymczasowego obozu dla osób wewnętrznie przesiedlonych we Lwowie. Drugi film został zrealizowany w 2024 roku specjalnie na wystawę w Wenecji i przedstawiał uchodźców z Ukrainy, którzy obecnie przebywają w innych krajach, w tym w Polsce, Niemczech, Austrii, Litwie, Irlandii, a także w USA.
Swoistą inspiracją dla tej pracy stały się instrukcje Państwowej Służby Ratowniczej Ukrainy, które służba rozpowszechniała wśród ludności w przededniu pełnowymiarowej rosyjskiej inwazji. Instrukcja omawiała między innymi, jak zachowywać się podczas różnych rodzajów ostrzału i bombardowania. Często jedynym sposobem na rozróżnienie rodzaju ostrzału jest rozróżnienie różnych typów broni na podstawie dźwięku.
Każdy uczestnik filmu przedstawia się, mówi skąd pochodzi i gdzie obecnie się znajduje, po czym na ekranie pojawia się tekst opisujący konkretny rodzaj broni lub sprzętu wojskowego (śmigłowiec, syrena alarmowa, karabin AK 47, czołg T-80, ostrzał moździerzowy, bombardowanie, atak rakietowy, ostrzał artyleryjski). Świadkowie naśladują dźwięk opisywanej broni i w następnym zdaniu zwracają się bezpośrednio do publiczności: „Powtarzajcie za mną”. Po wypowiedzeniu tych słów na ekranie pojawia się tekst, który widzowie mogą powtórzyć, jak w karaoke.
„Open Group” w składzie Jurij Biłej, Pawło Kowacz i Anton Warga powstała w 2012 roku. W 2013 roku Open Group otrzymało nagrodę specjalną PinchukArtCenter, a w 2015 roku nagrodę główną kijowskiej prywatnej galerii. W latach 2015, 2017 i 2019 artyści brali udział w wystawach reprezentując Ukrainę na Biennale w Wenecji. Jurij Biłej, Pawło Kowacz i Anton Warga są ściśle związani z Polską: byli stypendystami programu Gaude Polonia, a ich wystawy można było zobaczyć w wielu polskich galeriach, m.in. w Galerii Labirynt w Lublinie i w Krakowskim Centrum Kultury. Jurij od 2015 roku mieszka i pracuje we Wrocławiu, gdzie jest kuratorem i współzałożycielem galerii New Golden, Anton na stałe mieszka w Polsce i USA, a Pawło mieszka we Lwowie i służy w Siłach Zbrojnych Ukrainy.
W 2024 roku wystawa „Powtarzajcie za mną” została zaprezentowana w Pawilonie Polskim na Biennale w Wenecji.
Lublin. Wystawa „Kresy Europy”, z kolekcji Lwowskiego Muzeum Historycznego
Do 2 marca w Muzeum Narodowym w Lublinie można oglądać wystawę „Kresy Europy”. Prezentowane są na niej zbiory Muzeum Historycznego we Lwowie. Są to między innymi artefakty pochodzące z kultur prehistorycznych oraz obiekty pochodzące z cywilizacji sumeryjskiej, egipskiej i rzymskiej. Zwiedzający wystawę mogą zobaczyć wisiorki, amulety, broń, ordery i inne eksponaty.
Muzeum Narodowe w Lublinie jest czynne od wtorku do niedzieli. Poniedziałek jest dniem wolnym. Muzeum można zwiedzać w godzinach 9:00-17:00 (w piątki i soboty do godziny 18:00). Muzeum mieści się przy ul. Zamkowej 9. Bilety na wystawę „Kresy Europy” można nabyć pod tym linkiem.
Więcej informacji o wystawie – na stronie internetowej.
Wrocław. Wystawa „Pomniki będą mówiły naszymi głosami” ukraińskiej artystki Marty Romankiw
Do 1 marca we wrocławskiej Przestrzeni 66P Subiektywnej Instytucji Kultury przy ul. Księcia Witolda 66 (Piekarnia Żywa Kultura) będzie gościła wystawa ukraińskiej artystki Marty Romankiw „Pomniki będą mówiły naszymi głosami”.
Wystawa podejmuje poprzez sztukę współczesną kwestie widoczności i głosu grup marginalizowanych. Artystka Marta Romankiw tworzy prototyp narzędzia, które pozwala pomnikom „przemawiać” głosami osób, których historie często pozostają niesłyszane. Wystawa rzuca nowe światło na interakcję między pomnikami a opinią publiczną, podkreślając znaczenie reprezentowania każdego głosu w społeczeństwie.
Artystka zaprosiła do współpracy grupę migrantów z Ukrainy, Białorusi i Kolumbii. Podczas warsztatów uczestnicy rozmawiali o swoich doświadczeniach, wyzwaniach, które ich łączyły, oraz potencjalnych scenariuszach przyszłości opartych na wizji heterogenicznego społeczeństwa. Efektem było swoiste słuchowisko – wielojęzyczny głos, którego forma zbudowana jest na bazie dramatu literackiego, a treść tworzy ogólny manifest o potrzebie przywrócenia praw i równego, sprawiedliwego miejsca w warstwie społecznej.
Punktem wyjścia wystawy jest pomnik hrabiego Aleksandra Fredry znajdujący się na Rynku Starego Miasta we Wrocławiu. Stworzony prototyp – obiekt – jest przeznaczony do umieszczenia na tej rzeźbiarskiej figurze, ale jednocześnie może służyć jako uniwersalna konstrukcja do wyrażania potrzeb i postulatów różnych grup społecznych.
Na wystawie Marta Romankiw prezentuje zarówno dokumentację procesu powstawania projektu, jak i jego efekt – prototyp przybliżający ideę przyszłości, w której głosy migrantów będą słyszalne na każdej ulicy czy placu, więc nie będzie można ich już ignorować.
Marta Romankiw – współczesna ukraińska artystka mieszkająca i pracująca w Polsce. Znana z innowacyjnych projektów skupiających się na kwestii sprawiedliwości społecznej i kwestiach kulturowych. Jej prace koncentrują się głównie na temacie wykluczenia społecznego w kontekście migracji i powiązanych z tym kwestii tożsamości. Jej projekty mają często charakter partycypacyjny i łączą w sobie aktywizm, nauki społeczne i sztukę.
Więcej informacji o wystawie można znaleźć pod linkiem.
Warszawa. Wystawa „Gabinet Sztuki Europejskiej” prezentująca obrazy z Muzeum Chanenków w Kijowie
18 maja 2023 roku Zamek Królewski w Warszawie przyjął na przechowanie 38 najcenniejszych dzieł z kolekcji Muzeum Chanenków w Kijowie. Zostały one sprowadzone do Warszawy na prośbę dyrekcji Muzeum Chanenków w Kijowie, którego fasada uległa poważnemu uszkodzeniu podczas rosyjskiego ostrzału stolicy Ukrainy w październiku 2022 roku. „Szanowni Państwo, przyjęliśmy nowych uchodźców z Ukrainy. Tym razem są to dzieła sztuki z Muzeum Narodowego w Kijowie” – komentował ówczesny dyrektor Zamku Królewskiego w Warszawie, profesor Wojciech Falkowski, na konferencji prasowej poświęconej przeniesieniu na Zamek 38 eksponatów ze zbiorów Narodowego Muzeum Sztuki im. Bohdana i Warwary Chanenków w Kijowie.
Od 6 grudnia 2024 roku dzieła ze zbiorów Muzeum Chanenków są eksponowane na Zamku Królewskim w ramach wystawy „Gabinet Sztuki Europejskiej”. Są tu między innymi „Portret Stanisława Augusta w szatach Henryka IV” pędzla Elisabeth Vigée-Lebrun, namalowany w 1797 roku w Petersburgu, który jest jednym z dwóch ostatnich wizerunków króla, „Martwa natura z melonami” Giovanniego Battisty Ruoppolo, „Pejzaż zimowy” Geisbrechta Leytensa i inne obrazy. Żaden z nich nie był dotąd eksponowany w Polsce.
Wystawę można zwiedzać do końca marca 2025 roku. Bilety w cenie 30 zł są
dostępne na stronie Zamku Królewskiego. Wystawę można oglądać w Bibliotece Zamku Królewskiego. Jest to jedyny budynek z oryginalnym wnętrzem, który przetrwał II wojnę światową. Wystawę można zwiedzać codziennie: od poniedziałku do piątku w godzinach 10:00–17:00, w soboty i niedziele w godzinach 10:00–18:00.
Szczegółowo o wystawie pisaliśmy już wcześniej w naszym materiale.
Warszawa. Wystawa „Paradżanow. Chcę minąć swój cień”
Do 2 marca 2025 roku w warszawskiej Zachęcie można oglądać wystawę „Paradżanow. Chcę minąć swój cień”. Wystawa jest poświęcona twórczości wybitnego ukraińskiego i ormiańskiego filmowca. Dzięki niej można dowiedzieć się więcej o samym Serhiju Paradżanowie i jego życiu. Na wystawie można zobaczyć także sceny z filmu „Kolor granatu” i zapoznać się z pracami dwóch innych wybitnych twórców Armenii i Gruzji – Hamleta Hovsepyana i Karlo Kacharavy.
„Wystawa to wyjątkowa okazja, by odkryć na nowo twórczość Paradżanowa w kontekście współczesnych narracji artystycznych i politycznych.” – czytamy w opisie wydarzenia. Bilety na wystawę można nabyć w kasie galerii lub na stronie. W czwartki wstęp do muzeum jest bezpłatny.
Więcej o wydarzeniu – pod linkiem.
Red.