Z roku na rok rośnie liczba obcokrajowców, poszukujących pracy w Polsce. W 2018 r. zmieniono przepisy dotyczące zatrudniania cudzoziemców i szukanie odpowiedniego zajęcia w RP stało się znacznie łatwiejsze. Jak obywatele Ukrainy mogą znaleźć pracę i zdobyć wymagane zezwolenia?
Zgodnie z art. 87 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy – obywatel Ukrainy – może legalnie pracować na terytorium RP, jeżeli legitymuje się zezwoleniem na pracę oraz ważnym zezwoleniem na pobyt w Polsce (wizą lub zezwoleniem na pobyt czasowy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej).
Jak zdobyć pozwolenia niezbędne do pracy w Polsce?
O zezwolenia na pracę może wnioskować przyszły pracodawca. Powinien on zwrócić się ze stosownym wnioskiem do wojewody, właściwego ze względu na siedzibę firmy lub miejsce zamieszkania (jeżeli jest osobą fizyczną). Podanie powinno mieć formę pisemną na formularzu lub elektroniczną. Należy do niego dołączyć test rynku pracy, czyli opinię starosty o braku możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych siłami lokalnego rynku pracy.
Aby ją zdobyć, należy złożyć ofertę pracy do powiatowego urzędu pracy oraz wskazać w niej potrzebę uzyskania opinii do zatrudnienia cudzoziemca. Do wniosku konieczne jest też dołączenie dowodu uiszczenia opłaty – 50 zł w przypadku ubiegania się o zezwolenie na okres do 3 miesięcy lub 100 zł dla pracy trwającej powyżej 3 miesięcy.
Według ustawy z 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach o jednolite zezwolenie na pobyt czasowy i pracę może wystąpić również sam zainteresowany. Do wniosku o udzielenie zezwolenia cudzoziemiec powinien dołączyć test rynku pracy. O jego wydanie, tak samo jak w pierwszym przypadku, występuje do starosty przyszły pracodawca. Co istotne, zdobyte w ten sposób zezwolenie uprawnia zarówno do pobytu, jak i podejmowania pracy na terytorium Polski. Nie ma konieczności uzyskiwania innych dokumentów.
Ile można pracować w Polsce bez zezwolenia na pracę?
Od 1 stycznia 2018 r. obywatele Ukrainy, Białorusi, Rosji, Mołdawii, Gruzji lub Armenii mogą podjąć legalną pracę bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę, na okres maksymalnie 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy. Liczy się przy tym zatrudnienie u wszystkich pracodawców, u których cudzoziemiec pracował w tym okresie. Konieczne jest jednak dopełnienie pewnych procedur.
Warunkiem skorzystania z tego prawa jest złożenie przez pracodawcę w powiatowym urzędzie pracy pisemnego oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy danemu cudzoziemcowi. Konieczne jest też uiszczenie opłaty w wysokości 30 zł.
Praca musi być natomiast wykonywana na warunkach, wskazanych w oświadczeniu. Dotyczy to nie tylko miejsca i sposobu jej wykonywania, ale również otrzymywanego wynagrodzenia. Ponadto podejmowana praca nie może być uznawana przez przepisy za sezonową.
Czy przepisy określają, jaką umowę powinien otrzymać obywatel Ukrainy?
Pracodawca ma obowiązek zawarcia z cudzoziemcem umowy w formie pisemnej. Taki kontrakt sporządzany jest w dwóch egzemplarzach, a jeden z nich powinien zostać wręczony zatrudnianemu obcokrajowcowi. Co istotne, obowiązek ten dotyczy wszystkich form zatrudnienia dostępnych w Polsce.
Ustawa nie określa konkretnego typu umowy, który powinien otrzymać Ukrainiec. Jednak udzielone zezwolenia na pracę lub oświadczenia mogą zawierać nakaz zawarcia umowy o pracę. Dodatkowo przyszły pracownik musi rozumieć wszelkie postanowienia zawieranej umowy. Jeżeli nie mówi on biegle w języku polskim, pracodawca jest zobowiązany do przedstawienia mu jej tłumaczenia. Niedopełnienie ciążących na pracodawcy obowiązków grozi surowymi konsekwencjami i grzywną do 30.000 zł.
Praca sezonowa – jak przebiegają formalności?
Zezwolenie na pracę sezonową należy uzyskać, jeśli obcokrajowiec ma zamiar świadczyć pracę w ramach wybranych rodzajów działalności w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, a także zakwaterowania i usług gastronomicznych.
Aby zatrudnić osobę z zagranicy do prac sezonowych, przedsiębiorca musi złożyć stosowny wniosek (pisemnie lub elektronicznie) do właściwego starosty, dołączyć określone dokumenty oraz uiścić obowiązkową opłatę w kwocie 30 zł. Załącznikami powinna być kopia ważnego dokumentu, uprawniającego cudzoziemca do pobytu na terytorium Polski oraz pisemne oświadczenie o zgłoszeniu obcokrajowca w celu wykonywania pracy.
W przypadku obywateli Ukrainy, którzy mogą wjechać na terytorium Polski w ramach ruchu bezwizowego, jeżeli nie zachodzą okoliczności, z powodu których odmawia się wydania zezwolenia, starosta wpisuje wniosek do ewidencji wniosków w sprawie pracy sezonowej oraz wydaje pracodawcy zaświadczenie o wpisie. Zezwolenie na pracę sezonową wydaje się na ściśle określony czas, nie dłuższy niż 9 miesięcy.
Jakie są kary za nielegalną pracę w Polsce?
Jeżeli pracodawca zatrudni obcokrajowca, który przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nielegalnie, musi liczyć się z nieprzyjemnymi konsekwencjami. Za popełnienie tego wykroczenia grozi grzywna od 1.000 zł, aż do 30.000 zł. Najsurowsza kara przewidziana jest za powierzenie pracy cudzoziemcowi, który przebywa w Polsce nielegalnie w warunkach szczególnego wykorzystywania lub został ofiarą handlu ludźmi. W takiej sytuacji sąd może również orzec do 3 lat pozbawienia wolności.
Gdzie szukać ogłoszeń o pracę?
Najlepszymi źródłami ogłoszeń o pracę dla obcokrajowców są agencje pracy tymczasowej. To dobre rozwiązanie dla tych, którzy nie posługują się płynnie językiem polskim lub angielskim. Istotnym źródłem jest również internet oraz strony z ogłoszeniami o pracę. Jednak zawsze przed podjęciem decyzji o zatrudnieniu należy pamiętać o weryfikacji pracodawców i proponowanej stawki.
Tekst powstał przy współpracy z platformą ALEO.com, która dostarcza informacji o przedsiębiorcach, ofertach i przetargach. To także baza wiedzy o prowadzeniu biznesu, marketingu i finansach w firmie.