„Chęć do wspierania Ukraińców była niesamowita. Jedynie do naszej organizacji w ciągu 2022 roku zgłosiło się do pomocy w wolontariacie ponad 6000 osób” – powiedziała Daria Łobanowa, przedstawicielka Ukraińskiego Domu / Fundacji Nasz Wybór, podczas spotkania „Polsko – Ukraińskie Popołudnie”, zorganizowanego przez Polską Agencję Prasową. Pierwsza część wydarzenia, którego specjalnym gościem był ambasador Ukrainy w Polsce Wasyl Zwarycz, była poświęcona prezentacji albumu fotograficznego dokumentującego rosyjsko-ukraińską wojnę. W drugiej rozmawiano o praktycznym wymiarze pomocy Ukrainie i Ukraińcom. O działaniach w tej dziedzinie opowiadały przedstawicielki trzech warszawskich organizacji: Alicja Witczak z „Domu Matki”, Daria Łobanowa z Fundacji „Ukraiński Dom” oraz Hałyna Andruszkiw z fundacji „Uniters”. Czym zajmują się te organizacje, gdzie można je znaleźć i jakiego rodzaju pomoc można tam uzyskać?
„Często patrzymy na wojnę w skali makro, a przy takiej optyce zazwyczaj nie dostrzegamy tego, co najważniejsze – ludzi, a w szczególności głównych ofiar wojny – ludności cywilnej. Jestem na scenie z trzema kobietami, które pomimo tego, że pracują kilkaset kilometrów od działań wojennych, pozostają „na pierwszej linii frontu”, pracując z wojną na Ukrainie w niezwykle ważnej skali mikro” – rozpoczął rozmowę redaktor PAP Jakub Machaj. Poprosił uczestniczki spotkania, aby opowiedziały, jak zmieniła się praca ich organizacji po 24 lutego 2022 roku, przed jakimi wyzwaniami stoją teraz i jak widzą przyszłość.
„Im więcej udzielimy pomocy Ukrainie, tym mniej będziemy przeżywać, jak w Polsce pomóc wojennym uchodźcom”
«Uniters» to organizacja, która od 2014 roku udziela pomocy Ukraińcom. Skupiała się między innymi na pomocy dzieciom żołnierzy, którzy zginęli na wojnie. Do 24 lutego 2022 roku na listach organizacji figurowało 4000 takich dzieci. „Po 24 lutego 2022 roku te listy straciły na aktualności” – mówi szefowa organizacji Hałyna Andruszkow – „Przecież nikt nie może wiedzieć na pewno, ile dzieci zostało sierotami, ile wywieziono z kraju, a ile zmarło”.
24 lutego 2022 roku fundacja skierowała wszystkie swoje środki na pomoc tam, gdzie widzi największą potrzebę – szpitale, wojsko i ludność cywilną Ukrainy. Przedstawiciele fundacji podkreślają, że w swoich działaniach „Uniters” koncentruje się głównie na pomocy w Ukrainie. Jednak nie tylko. Organizacja opiekuje się punktem pomocy dla Ukraińców, który znajduje się przy Alejach Jerozolimskich 2 w Domu Kultury Śródmieście w Warszawie. Jak mówi Hałyna Andruszkow — pomoc otrzymuje tu codziennie od 300 do 1000 osób, a zapotrzebowanie na nią nie maleje. Ten punkt jako jeden z nielicznych nadal pracuje z uchodźcami, podczas gdy większość podobnych ośrodków zakończyła swoją działalność. Oprócz możliwości zdobycia żywności czy ubrania, obywatele Ukrainy mają tu zapewnioną poradę prawną i psychologiczną, można uczęszczać na lekcje języka polskiego lub przyprowadzić dzieci na projekcję filmów animowanych.
Priorytetem pozostaje pomoc Ukrainie. „Im więcej będzie osób, które otrzymają pomoc w Ukrainie (lekarzy, żołnierzy, cywilów), tym mniej uchodźców będzie w Polsce i tym mniej trzeba się będzie martwić, czy będziemy w stanie zapewnić im chleb i ubrania” – mówi Hałyna Andruszkow .
W 2022 roku organizacja przekazała do Ukrainy ponad 5000 ton pomocy humanitarnej. Ponadto aktywiści zapewniają specjalistyczną pomoc wojskową – między innymi kamizelki kuloodporne, apteczki taktyczne, kamery termowizyjne. Współpracują ze strukturami wojskowymi, mają rozwiniętą sieć wolontariuszy i pracowników instytucji państwowych w Ukrainie, z którymi współpracują od 2014 roku.
Hałyna Andruszkow jest przekonana, że aby wojna nie spowszedniała, trzeba stale przypominać o historiach zwyczajnych Ukraińców, którzy pozostali w kraju. W niemal każdej, położonej blisko linii frontu, miejscowości, nad którą codziennie przelatują pociski, nie ma prądu i wody, pozostaje co najmniej kilkanaścioro dzieci i staruszkowie, którzy nie mogą poruszać się samodzielnie.
Fundacja planuje pomoc w wyposażeniu Ukrainy w naziemne schrony — na przystankach autobusowych i mobilnych schronów medycznych. „Miasto Cherson potrzebuje co najmniej 60 takich miejsc schronienia. Pracujemy nad tym” – mówi Andruszkow.
Więcej informacji o fundacji można znaleźć na stronie uniters.org.pl.
„Rośnie pokolenie, które będzie odbudowywać Ukrainę, powinniśmy o nie zadbać”
„Dom Matki” – miejsce pomocy kobietom w ciąży i matkom z dziećmi z Ukrainy. Centrum powstało z inicjatywy dwóch Polek: Agnieszki Kłos-Siddiqui – szefowej zarządu firmy Provident Polska oraz wolontariuszki Anny Kłos.
Na początku pełnowymiarowej wojny w Ukrainie kierownictwo Provident Polska postanowiło stworzyć bezpieczne miejsce dla kobiet z Ukrainy i zapewnić godziwe warunki życia matkom z małymi dziećmi. W krótkim czasie wolontariusze wyremontowali jeden z warszawskich budynków, a już w maju 2022 roku pojawiły się w nim pierwsze mieszkanki. W związku z pełnoskalową inwazją na Ukrainę „Dom Matki” zapewnia długoterminowe zakwaterowanie dla uchodźczyń z Ukrainy i ich dzieci, ale w planach – powinien stać się miejscem pomocy dla wszystkich potrzebujących kobiet: zarówno uchodźczyń, jak i migrantek, a także Polek.
Organizacja zajmuje się przede wszystkim długoterminową pomocą z zakwaterowaniem dla kobiet w ciąży i matek z dziećmi do 1 roku życia. Innym rodzajem pomocy jest wspieranie młodych mam w potrzebie, dostarczanie wyprawek dla mam i noworodków, a także produktów żywnościowych. „Pokolenie, które odbuduje Ukrainę, rośnie, więc trzeba o nie zadbać już teraz” – powiedziała przedstawicielka organizacji.
Ważnym obszarem działań, na który zwraca uwagę Alicja Witczak, oprócz pomocy w zakwaterowaniu i wyżywieniu, jest informowanie i edukacja matek z dziećmi. Chodzi o udzielanie wsparcia informacyjnego dotyczącego różnych dziedzinach życia w Polsce: jak wyrobić dokumenty, zalegalizować pobyt, jak nie trafić w ręce oszustów i poradzić sobie w różnych życiowych sytuacjach. Ważną kwestią pozostaje psychologiczne wsparcie kobiet.
Adres ośrodka to ul. Małego Rycerza, 25. Więcej informacji o inicjatywie można znaleźć pod linkiem.
„Dzięki pomocy Ukraińskiego Domu w 2022 roku ponad 12 tysięcy Ukraińców znalazło tymczasowe zamieszkanie”.
Od początku działalności, czyli od 2004 roku, Fundacja Ukraiński Dom / wcześniej Fundacja “Nasz Wybór” prowadziła różnorodną działalność skierowaną do migrantów, w szczególności Ukraińców. Przez wiele lat funkcjonowała tu infolinia, punkt konsultacyjny, prowadzono działania mające na celu zaspokojenie potrzeb społecznych i kulturalnych Ukraińców – odbywały się imprezy artystyczno-edukacyjne oraz spotkania integracyjne. Fundacja jest wydawcą mediów dla Ukraińców w Polsce – portalu naszwybir.pl. Do niedawna ukazywało się także drukowane czasopismo „Nasz Wybór”.
Ta aktywność tworzyła bazę do prowadzenia zakrojonych na szeroką skalę i systematycznych działań w warunkach kryzysu uchodźczego, który był jednym ze skutków wojny rosyjskiej w Ukrainie na pełną skalę. Jak powiedziała Daria Łobanowa, wsparcie działalności fundacji w nowych warunkach zapewniła duża liczba ochotników, którzy po rozpoczęciu pełnowymiarowej rosyjskiej inwazji zaoferowali swoją pomoc. Byli to zarówno Polacy, jak i Ukraińcy, którzy przebywali w Polsce do 24 lutego 2022 roku, oraz cudzoziemcy z różnych krajów – łącznie w ciągu 2022 roku w Ukraińskim Domu pracowało jako wolontariusze ponad 6 tysięcy osób. Z ich pomocą udało się zapewnić pracę na różnych kierunkach – między innymi koordynowanie pomocy Ukraińcom na dworcach, pomoc w działalności punktów przyjmowania cudzoziemców, udzielanie wsparcia informacyjnego.
Od razu po 24 lutego 2022 roku pojawiły się nowe obszary działań, między innymi poszukiwanie tymczasowych mieszkań dla Ukraińców, którzy szukali schronienia przed wojną. W krótkim czasie powstała baza danych i stworzono warunki do szybkiego przetwarzania informacji o potrzebujących Ukraińcach i oferujących mieszkania Polakach. Stworzono odrębną sekcję, która zajmuje się mieszkaniami dla Ukraińców. Do końca 2022 roku przy pomocy specjalistów i wolontariuszy z Ukraińskiego Domu tymczasowe schronienie znalazło ponad 12 tysięcy osób.
W 2022 roku fundacja, która na co dzień zatrudniała 10 osób, rozrosła się do ogromnej organizacji, która obecnie zatrudnia ponad 150 osób.
W ciągu roku działalność fundacji ulegała zmianom, które często były odpowiedzią na potrzeby, które pojawiały się wśród ukraińskich wojennych uchodźców. Tym samym, oprócz zwykłych obszarów działalności powstały nowe sekcje: pracy, który udziela pomocy w zatrudnianiu Ukraińców, a także dział asystentów rodziny – specjalistów, którzy na bieżąco pomagają rodzinom wielodzietnym, rodzinom osób niepełnosprawnych. Powstała Warszawska Szkoła Ukraińska,
Prowadzone są kursy językowe, działa ukraińska biblioteka, odbywają się profesjonalne konsultacje dla osób, które założyły i prowadzą działalność gospodarczą w Polsce.
To nie jest pełna lista kierunków, na których Ukraiński Dom w Warszawie udziela pomocy Ukraińcom w Polsce. Więcej informacji o działalności funduszu można znaleźć na stronie na facebook.
Centrum Wsparcia Ukraińskiego Domu znajduje się przy ulicy Andersa 29. Biblioteka i Centrum Spotkań pod adresem: Zamenhofa 1.
О.К.